Grypa i przeziębienie

Styczeń to miesiąc w którym jesteśmy bardziej niż w innym okresie roku narażeni na ryzyko grypy i przeziębienia. Oto kilka informacji pozwalających odróżnić groźniejszą grypę od mniej groźnego przeziębienia i jak się ustrzec przed tymi chorobami.

Jak wiadomo w przypadku grypy może być to także podstawowy objaw. Tak naprawdę można stwierdzić, że „nie posiada grypy bez gorączki”. Temperatura ciała może być wysoka oraz waha się w granicach 38-41 stopni Celsjusza (zazwyczaj oscyluje w okolicy 39 stopni Celsjusza). Towarzyszą jej zwykle silne dreszcze i obfite pocenie się. Szczyt goraczki występuje najczęściej w 24 godzinie po pierwszych objawach oraz utrzymuje się około 2-4 dni. Grypa trwa znacznie dlużej niż przeziębienie. Jej objawy powinny utrzymywać się także poprzez parę tygodni (zazwyczaj około 2 tygodni, jednakże powinny być też obecne znacznie dłużej). Natomiast objawy przeziębienia zwykle mijaja po kilku dniach, najczęściej nie utrzymują sie dłużej niż tydzień. Kiedy nadchodzi sezon zachorowań (to zwykle czas od listopada do marca), zarówno wirusy przeziębienia jak oraz grypy unosza się w powietrzu, osadzaja się na rękach oraz przedmiotach wokół chorego. łatwo przenoszą sie drogą kropelkową, tzn. poprzez nos oraz usta, lub poprzez bezpośredni kontakt. Wystarczy stanąć w autobusie przy zakatarzonej osobie, dotknać zainfekowanej klamki, słuchawki telefonicznej albo napić się ze wspólnego kubka, aby się zarazić. Nic zatem dziwnego, że niektórzy łapia w sezonie przeziębienie także parę razy. Kiedy wirusy znajda się w nabłonku dróg oddechowych, zaczynają intensywnie się rozmnażać, uszkadzając albo niszcząc jego rzęski. Skoro organizm może być osłabiony, np. w wyniku stresu, niewyspania, złego odżywiania czy może przemarznięcia, pojawiają się typowe objawy stanu zapalnego, np. drapanie w gardle, kaszel, katar. Z blahym przeziębieniem nie trzeba od razu biec do lekarza. Jednakże nie znaczy to, że masz czekać, aż dolegliwości same miną. Nie posiada lepszego lekarstwa na infekcje gornych drog oddechowych niż wygrzanie się pod kołdrą. Organizm musi wypocząć, by podjąć walkę z wirusami.

Pamiętajmy, że w przypadku przeziębienia gorączka nie zawsze musi wystąpić. Skoro sie pojawi, to także może być to także przeważnie tzw. stan podgoraczkowy – temperatura ciała wynosi okolo 37-37,7 stopni Celsjusza. Ważne jest, by nauczyć się rozróżniać mniej groźne przeziębienie od grypy, która nieleczona może być też niebezpieczna dla organizmu. Objawy owych infekcji sa jednakże często mylone. Poniższa tabela zestawia wlaściwości odróżniające grypę od przeziębienia. Rynowirusy wykorzystuja jesteśmy w stanie te bialka (najczestsza przyczyna przeziębienia), by dostać się do wnętrza komórki. Zakażona komórka ulega zmianom spowodowanym szkodliwym wpływem wirusa. Wirus poza komórkami innych organizmów nie żyje w potocznym tego słowa znaczeniu. Nie oddycha, nie posiada metabolizmu, nie ulega zmianom, nie rozmnaża się. Może być to także nitka kwasu nukleinowego (w przypadku rynowirusów może być to także kwas rybonukleinowy, RNA), otoczona białkową osłonką.

Warto zauważyć, że typowym objawem grypy sa silne bóle mięśniowo-stawowe. Towarzyszy im tzw. astenia, czyli osłabienie mięśni. Często pacjenci zgłaszają „ból całego ciała” albo „łamanie w kościach” który uniemożliwia im także występowanie się do łóżka. Ponadto takiemu stanowi towarzyszy silne osłabienie, które również uniemożliwia codzienne funkcjonowanie. Objawy takie występują zwykle poprzez cały okres choroby. Ochrona przed grypą to także najcześciej występujące zakażenia górnych dróg oddechowych, wywoływane poprzez wirusy. Wspolne objawy grypy oraz przeziębienia to: katar, kichanie, goraczka, ból gardła, stawów oraz mięśni. Ze względu na podobieństwo symptomów rozróżnienie pomiędzy grypą a przeziębieniem może być też dużym problemem. W rezultacie pierwsze objawy grypy często są mylnie uważane za oznaki przeziębienia, co nie może być korzystne dla zdrowia chorego.

Niestety, w trakcie przeziębienia również może występować osłabienie i bóle mieśniowo-stawowe, aczkolwiek mają one niewielkie nasilenie, nie obejmuja całego ciała, nie powodują braku codziennej aktywności, ustępuja po kilku dniach oraz nie można stwierdzić ich obecności poprzez cały czas trwania infekcji. Zdecydowana większość zakażeń posiada podłoże wirusowe. Wirusy przenoszone są drogą kropelkowa oraz dostają się do organizmu poprzez drogi oddechowe. Tak samo może być w przypadku wirusa grypy. Skoro system odpornościowy nie zna wirusa, nie obroni nas przed nim. Wirus mnoży sie wówczas w ukladzie oddechowym oraz zaczynamy chorować. Przeziębienie może być jedną z ważnych przyczyn nieobecności w szkole oraz pracy, w USA wyliczono, że dolegliwość powoduje rocznie 22 miliony dni nieobecności w pracy oraz 20 milionów dni nieobecności w szkole (wg danych National Institute of Health). Odnosząc te dane do populacji Polski, teoretycznie można oczekiwać około 9 milionów wizyt lekarskich z powodu przeziębienia. Niestety, dokładne dane dla naszego kraju są niedostępne, a ze wzgledu na różnice w strukturze populacji oraz organizacji opieki zdrowotnej ekstrapolacja danych z USA może być obarczona olbrzymim błędem.

Jak wiadomo w przebiegu grypy zazwyczaj występują silne, rozlane, obejmujące całą głowę bole. Są one cieżkie do wyeliminowania za pomocą leków przeciwbólowych. Może im towarzyszyć ból galek ocznych, światłowstręt. Z czasem ból może doprowadzić do obniżenia sprawności psychoruchowej i nadmiernej senności. Grypa to także wirusowa dolegliwość zakaźna. Przebieg grypy zależy od rodzaju wirusa, ktory ją spowodował. Grypa typu B oraz C może być stosunkowo lagodna u dorosłych oraz często bywa mylona z poważnym przeziębieniem. Co więcej, po wyzdrowieniu w organizmie pojawia się trwała odporność na wirus, który wywołał te chorobę. Natomiast u dzieci grypa typu C posiada cieżki przebieg.

Zazwyczaj dla przeziębienia typowe są bóle słabsze, głównie zlokalizowane w jednym miejscu, które znikają po podaniu leku przeciwbólowego. Najpierw kręci cię w nosie, masz sucho w gardle, pokasłujesz. Dolegliwości powoli narastają. Dzień, dwa później z nosa sie leje, kichasz, obrzęknięta śluzowka utrudnia oddychanie, kaszlesz, możesz mieć stan podgorączkowy. Przeziębienie tym różni sie od innych infekcji dróg oddechowych, że posiada łagodniejszy przebieg. Po 3-4 dniach domowej kuracji ustępuje bez śladu. U chorych z typowymi objawami przeziębienia nie posiada żadnych wskazań do wykonywania badań mikrobiologicznych. Powyższe dane pochodzą z badań naukowych. W codziennej praktyce wiedza na temat tego, który z wymienionych wirusów powoduje objawy, nie posiada żadnego wpływu na postępowanie lekarza. Jedynie u chorych z podejrzeniem grypy lekarz może w razie potrzeby zlecić odpowiednie badania w tym kierunku. Kiedy wirus dostanie się do komórki, sprawia, że zamiast wlasnych bialek komorka zaczyna produkować białka potrzebne do budowy potomnych wirusów (zamiast własnego materiału genetycznego komórka używa materiału genetycznego wirusa, który sam jeden nie może produkować białek). Komórka ginie, a uwolnione wirusy zakażaja kolejne komórki. Na szczęście nie jesteśmy bezbronni. Wirusy sa w stanie zainfekować jedynie niektóre komórki. Zmieniona komórka może być rozpoznawana poprzez siły obronne organizmu (leukocyty, czyli białe krwinki), atakowana oraz zabijana. Czesto zdarza sie, że w ów sposob udaje się powstrzymać zakażenie. Jeśli organizm miewał zatem już wcześniej kontakt z danym wirusem, system odpornościowy „nauczyl się” żwawo jego rozpoznawać oraz kolejne zakażenie może być żwawo opanowywane, objawy sa lagodne albo w ogóle nie występują. Jeśli proces zapalny nie doprowadza do szybkiego wyeliminowania wirusa, zakażenie rozprzestrzenia się na całą błonę śluzową nosa.

Istotne może być, to iż mniej charakterystyczny dla grypy, natomiast może być typowy dla przeziębienia – na początku zwykle wodnisty, uporczywy, z czasem przechodzi w śluzowy dajacy uczucie niedrożności nosa. Dużo poważniejsza od grypy typu B oraz C może być jednakże grypa typu A. Chory zmaga się wówczas z wysoką gorączką, bolem, skrajnym wyczerpaniem, groźnymi powikłaniami i ostrym nieżytem dróg oddechowych. Wirus typu A z łatwością zmienia swoja strukturę genetyczną, poprzez co odporność na niego może być niewielka oraz krótkotrwała. I dlatego również wirus typu A może spowodować epidemie oraz pandemie.

Jednak, jak wiadomo typowy dla grypy kaszel może być silny, suchy, męczący, napadowy. W poźniejszej fazie dolegliwości może przeksztalcić się w wilgotny z odkrztuszaniem śluzowej wydzieliny. Grypa początkowo może nie dawać żadnych objawów albo przebiegać podobnie do przeziębienia. Najpierw zauważyć można spadek odporności, np. z powodu przemarzniecia czy może niewyspania. Kiedy dojdzie do kontaktu z wirusem, przeciw któremu nie mamy przeciwciał lub mamy ich nadto mało, wirus atakuje organizm. Niszczy komórki nablonkowe blon śluzowych oraz dociera do głębiej położonych warstw.

Wiadomo, że w przebiegu przeziębienia wystepuje raczej pokaslywanie, któremu towarzyszy uczucie bolu albo drapania w gardle. Wodnisty katar oraz uczucie zatkanego nosa złagodzą inhalacje z soli kuchennej (odblokują nos oraz ułatwią pozbycie się wydzieliny). Pomogą również krople, żele czy może sztyfty z miętą, olejkami eterycznymi obkurczajace śluzówkę oraz łagodzące stan zapalny. Jednakże nie wolno ich stosować dłużej niż 2-3 dni, bo powinny wywołać polekowe zapalenie błony śluzowej nosa. Natomiast drapanie w gardle oraz suchy kaszel złagodzi częste płukanie gardła roztworem soli kuchennej (łyżeczka na szklanke wody) albo naparem z rumianku, ssanie cukierków ziołowych o działaniu przeciwzapalnym. Dobre efekty przynosi popijanie naparu z siemienia lnianego (łyżeczka zmielonych ziaren na pół szklanki wody). Kiedy kaszel zaczyna być też wilgotny, sięgnij po syrop wykrztuśny, który przyśpiesza oczyszczanie drog oddechowych, nie dopuszczając do rozwoju zakażenia bakteryjnego. Najwięcej zakażeń wystepuje w okresie jesiennowiosennym. Tradycyjnie uważa się, że może być to także spowodowane częstszym przebywaniem w pomieszczeniach zamknietych, sprzyjającym przenoszeniu zakażenia. Nie posiada jednakże wiarygodnych danych naukowych potwierdzajacych tę teorię oraz dużo osób podaje ją w wątpliwość (zauważmy, że w zurbanizowanym społeczeństwie intensywność przebywania w zatłoczonych pomieszczeniach może być podobna w różnorodnych porach roku). Według alternatywnej hipotezy za zwiększoną częstość przeziebień odpowiadają zmiany w błonie śluzowej nosa pod wpływem zimnego powietrza oraz wahań temperatury, które ułatwiają atak wirusów, osłabiając naturalne mechanizmy broniące nas przed zakażeniem.

Pamiętajmy, że typowe dla grypy, mało charakterystyczne dla przeziębienia. Charakteryzuje się łzawieniem swędzeniem czy może bólem gałek ocznych, czasem również światłowstretem. Infekcje wirusowe, a zatem oraz grypę, leczy się przeważnie objawowo. Dąży się do zniwelowania uciążliwych objawów grypy. Istnieje też grupa leków przeciwwirusowych. Są one dostepne na receptę oraz należy je podawać w poczatkowej fazie choroby. W następnej kolejności są bowiem nieskuteczne. Warto jak najszybciej położyć sie do łóżka, przyjmować dużo płynów oraz zażyć środki przeciwgorączkowe oraz przeciwbólowe. Dobrym pomysłem może być również stosowanie syropu na kaszel, który pomoże rozrzedzić oraz usunąć wydzielinę śluzowa wraz z zanieczyszczeniami oraz zarazkami. Powrót do zdrowia zajmie troche czasu. W ciągu 4-5 dni goraczka powinna ustąpić, ale należy pamietać, że uczucie osłabienia oraz rozbicia może utrzymywać się także poprzez 2-3 tygodnie.