Stawy i kości

O kości, mięśnie i stawy należy dbać w każdym wieku. Jak wiadomo efekty społeczne takich dolegliwości jak bóle pleców, rąk i szyi oraz chorób w rodzaju reumatoidalnego zapalenia stawów czy innych reumatycznych mogą być poważne. W przypadku steoporozy niezwykle ważne jest spożywanie jak najmniejszych ilości białka zwierzęcego (mięso, cały nabiał włącznie z mlekiem i jego przetworami), dlatego ze nadmiar białka jest największym wrogiem kości. Prowadzi do odwapnienia, gdyż białko spożywane w nadmiarze nie może być w organizmie magazynowane i jest zamieniane w węglowodanu bądź tłuszcze, ale żeby tego dokonać potrzebny jest wapń, który pobierany jest z kości, co prowadzi do odwapnienia.

Mówi się, ze szkielet, inaczej kościec lub układ kostny to wszystkie kości składające się na ciało człowieka. U człowieka dorosłego szkielet składa się z 206 kości – liczba ta jest większa u dzieci ze względu na wiele punktów kostnienia (około 270 u noworodka i 356 u 14-latka); spada dopiero po połączeniu się np. trzonów z nasadami. U starszych ludzi kości może być mniej niż 206 ze względu na zrastanie kości czaszki. Średnia waga szkieletu to 10 kilogramów u kobiet i 12 kilogramów u mężczyzn.
Więcej informacji szukaj na blogach:
stawy
chore stawy
na kości
kości stawy

Podstawowym materiałem budulcowym szkieletu człowieka jest tkanka kostna oraz w mniejszym stopniu chrzęstna. Ze względu na budowę zewnętrzną kości podzielono na kilka grup:
kości długie (łac. ossa longa), np. kość udowa, ramienna
kości płaskie (łac. ossa plana), np. kości czaszki, łopatka
kości krótkie (łac. ossa brevia), np. kości nadgarstka, stępu
kości różnokształtne (łac. ossa multiformia), np. kręgi
Aby uniknąć bólu i kontuzji, wystarczy rozsądny trening bez przesadzania z intensywnością. Sporty takie jak kulturystyka czy sztuki walki narażają nasze stawy i kości na duże obciążenia i ryzyko uszkodzenia. Ćwiczenia takie jak przysiady ze sztangą, martwy ciąg, wyciskanie sztangą czy sparingi ju jitsu czy innej sztuki walki, gdzie mamy do czynienia z dźwigniami – obciążają nadgarstki, stawy kolanowe i łokcie. Przy złej technice czy przesadzonym ciężarze może dojść do złamań, a taka kontuzja wyłącza nas z treningów na długi czas. Poza tym uszkodzona kończyna może już nigdy nie być do końca sprawna. Warstwa zewnętrzna wszystkich kości zbudowana jest z istoty zbitej (łac. substantia compacta). Ponadto kości długie również w swoim trzonie (łac. corpus) zawierają istotę zbitą. Końce kości długich oraz wszystkie inne kości są wewnątrz zbudowane z istoty gąbczastej (łac. substantia spongiosa). Istota gąbczasta zbudowana jest z beleczek kostnych (łac. trabeculae osseae). Szkielet zawiera około 1,5 kg szpiku kostnego (łac. medulla ossium). Oczywisty jest fakt, że w okresie szybkiego wzrostu organizmu potrzebujemy materiału budulcowego. Ale procesy przebudowy i naprawy mikrouszkodzeń toczą się nieprzerwanie również u dorosłego człowieka. Dla powstającej tkanki niezbędne są sole wapnia umożliwiające osiągnięcie odpowiedniej twardości. Głównym mineralnym składnikiem tkanki kostnej jest fosforan wapnia, a organicznym białka i lipidy. Aby nasze kości tworzyły i odbudowywały się w sposób prawidłowy musimy dostarczać im odpowiedniej porcji fosforu i wapnia. Stosunek tych składników w pożywieniu powinien wynosić 1:1.

Staw kolanowy (łac. articulatio genus) – największy staw ciała człowieka. Jest to staw złożony – łączą się tu kość udowa i kość piszczelowa (strzałka nie buduje stawu kolanowego). Staw współtworzy trzeszczka w postaci rzepki. Staw posiada dwie łącznotkankowe łąkotki dopasowujące do siebie powierzchnie stawowe w czasie ruchów. Funkcjonalnie jest to staw zawiasowy, umożliwiający ruchy zginania i prostowania, ale w zgięciu(z wyjątkiem maksymalnego) możliwe są również ruchy rotacyjne. Wzmocniony jest więzadłami zewnętrznymi (pobocznymi oraz torebki stawowej) oraz dodatkowo bardzo silnymi więzadłami wewnętrznymi – więzadłem krzyżowym przednim i tylnym. Żelatyna – najstarszy suplement, który usprawnia funkcjonowanie stawów. Pierwsze wzmianki o stosowaniu żelatyny ukazały się już w XII wieku. Ze względu na brak w jej składzie aminokwasu: tryptofanu oraz ograniczonej ilości metioniny – określana jest, jako białko o złej jakości biologicznej. Jest jednak niezwykle bogatym źródłem glicyny, proliny, hydroksyproliny, a także kwasu glutaminowego i argininy. Z tego względu zalicza się ją do substancji chroniących stawy. Aminokwasy te są prekursorami kolagenu budującego nasze stawy. Badania zdają się potwierdzać pozytywny wpływ stosowania preparatów żelatynowych między innymi na mobilność stawów. Zalecane jest stosowanie żelatyny w dawkach po 10 gramów dziennie. Do wczesnych objawów skoliozy zalicza się: asymetrię trójkątów tułowioworamiennych, wystawanie łopatki lub asymetrię łopatek, wystawanie biodra po stronie pogłębionego trójkąta tułowiowo-ramiennego. Jeśli skrzywienie dotyczy odcinka szyjnego lub górnego odcinka piersiowego, występuje wyższe ustawienie barku po stronie wypukłości i pochylenie głowy lub szyi w stronę przeciwną. Skrzywienia wtórne powstają z powodu wrodzonych wad kręgosłupa i klatki piersiowej albo nabytych, a także na skutek porażeń mięśni grzbietu i miednicy, ściągających blizn po oparzeniach klatki piersiowej itp. Do skrzywień wtórnych zalicza się też tzw. skrzywienia kompensacyjne, powstające np. w nierówności kończyn dolnych, przykurczach dużych stawów (staw biodrowy i kolanowy) itp., oraz odruchowe skrzywienia powstające pod wpływem bólu, np. ból krzyża. Niekiedy do powstania skrzywienia może dojść w zaburzeniach psychicznych. Wraz z postępem procesu chorobowego ból nasila się, pojawia się obrzęk w określonej części układu kostnego, a nawet spontaniczne (tzn. bez urazu lub obciążenia) złamania. Jeżeli zmiany gruźlicze dotyczą trzonów kręgów kręgosłupa, to mogą one objawiać się jako różnorakie zespoły korzeniowe (np. nerwoból międzyżebrowy, lędźwiowy, czyli lumbago, rwa kulszowa). W wyniku złamania klinowatego trzonów kręgów może wytworzyć się tzw. garb gruźliczy. Badanie radiologiczne danej okolicy wykazuje mniej lub bardziej rozległy naciek, zniszczenie tkanki kostnej, ubytki jej struktury w jednych miejscach, a intensywniejsze zwapnienia w innych, złamania, itd. Gruźlicze zapalenie stawów dotyczy zazwyczaj pojedynczego stawu, np. stawu kolanowego. Jest ono bardzo często następstwem przeniknięcia swoistego procesu zapalnego do tkanek miękkich stawu. Towarzyszą mu zwykle: wysięk do jamy stawowej, zmiana obrysów stawu (obrzęk) i czasem zaczerwienienie skóry. Niekiedy wcześniej zadany uraz w dany staw może stanowić czynnik predysponujący do rozwoju gruźliczego zapalenia stawu.

Podobnie jak w innych stawach torebka stawowa składa się z dwóch warstw: zewnętrznej błony włóknistej i wewnętrznej błony maziowej. Inaczej niż w innych stawach przebieg obu błon nie jest jednakowy. Błona włóknista torebki stawowej stawu kolanowego na powierzchni przedniej rozpięta jest między brzegami powierzchni stawowych kości udowej, rzepki i piszczeli. Na stronie tylnej przymocowuje się do kresy międzykłykciowej kości udowej i biegnie do kości piszczelowej w okolicach chrząstki stawowej. Błona maziowa ma nieco inny przebieg, gdyż z tyłu omija pole międzykłykciowe i więzadła krzyżowe – wyłączając je w ten sposób z jamy stawowej. Kwasy tłuszczowe – Bogate w omega-3 tłuszcze rybie są najprostszym sposobem zapobiegającym lekkiemu zapaleniu stawów. Ponadto ich działanie wzmacnia dodatek do codziennego jadłospisu oliwy z oliwek lub witaminy E. Natomiast stosowanie z dietą kwasu gamma-linolenowego (GLA) znajdującego się w oleju z wiesiołka zwiększa produkcję prostaglandyny PGE o działaniu przeciwzapalnym. GLA łagodzi również opuchliznę oraz ból stawowy związany z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Warto pamiętać o tym, że suplementacja niezbędnych kwasów tłuszczowych generalnie z wielu przyczyn jest korzystna dla sportowców.
Najlepiej zacząć od najmłodszych lat, wtedy nasze działania są najbardziej skuteczne. Szczególną opieką obdarujmy też dzieci, które aktywnie uprawiają sport – ich organizm również wymaga wówczas wzmożonej ochrony i wzmocnienia. Pierwszym krokiem w tym kierunku jest oczywiście dieta – dostarczaj dużej ilości wapnia i witaminy D, które wzmacniają układ kostny. Preparaty wapnia są zawarte w niektórych suplementach diety dla sportowców.
Choroba daje znać o sobie zaraz po urodzeniu. Kończyny są szczuplejsze, brzuśce mięśni niewykształcone, skóra pogrubiała w skutek nadmiaru tkanki tłuszczowej. W zależności od umiejscowienia zmian dochodzi do typowych zniekształceń ciała, jak stopy płasko-koślawe, stopu końsko-szpotawe, kolana przegięte, boczne skrzywienie kręgosłupa. Leczenie wczesne polega na pobudzeniu i rozciąganiu przykurczonych mięśni za pomocą ćwiczeń i fizykoterapii. W rozwiniętych zniekształceniach stosuje się leczenie operacyjne w celu usunięcia zniekształceń , przywrócenia prawidłowej postawy ciała i umożliwienia chodzenia. Leczenie jest długotrwałe i często wymaga ponawiania zabiegów, aby kompensować różnice między rozwijającym się kośćcem a zatrzymanymi w rozwoju mięśniami. Myelodysplazja jest to zaburzenie rozwojowe rdzenie kręgowego, jego nerwów korzeniowych oraz kręgosłupa, a także następstwa tego zaburzenia w obrębie narządu ruchu. Łącząca się z myelodysplazją dysrafia oznacza niepełne zamknięcia się łuków kręgowych i powłok. Wada powstaje w okresie rozwoju zarodka. Istnieją różne odmiany tej wady – od bardzo zaawansowanych do postaci lekkich, w których przez nie zrośnięty na znacznej przestrzeni kanał kręgowy uwypuklają się na zewnątrz opony rdzeniowe i sam rdzeń, do postaci lekkich, kiedy to stwierdza się jedynie objawy zaburzenia czynności układu nerwowego. Ponieważ wada ta dotyczy z reguły odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa, będące jej następstwem zaburzenia w obrębie narządu ruchu, najczęściej dotyczą kończyn dolnych i obręczy biodrowej. Objawem wady są przeważnie porażenia i niedowłady mięśni, zaburzenia czucia, porażenia pęcherza i odbytu oraz zmiany w obrębie skóry przebarwienia, upośledzenie ukrwienia i inne. Leczenie operacyjne przeprowadza się bezpośrednio po urodzeniu się dziecka. Jeżeli objawy nie cofną się, w okresie późniejszym dzieci te są doleczane ortopedycznie i chirurgicznie. Leczenie ortopedyczne ma na celu umożliwienie choremu dziecku utrzymanie pionowej postawy i naukę chodzenia, co zapobiega tworzenie się odleżyn skóry. Służą temu ćwiczenia i zabiegi fizykoterapeutyczne oraz stosowanie aparatów ortopedycznych. Leczenie operacyjne polega na korygowaniu wadliwego ustawienia kończyn oraz przywróceniu zaburzonej równowagi mięśniowej. Postępujące kostnienie mięśni jest chorobą wrodzoną, która polega na tworzeniu się kości w tkankach miękkich narządu ruchu, co prowadzi do ograniczenia ruchomości stawów. Choroba pojawia się we wczesnym dzieciństwie. Objawy najpierw pojawiają się w okolicy szyi i tułowia w postaci obrzęków, które w skutek tworzenia się kości w obrębie mięśni, wiązadeł i powięzi -twardnieją. W miarę postępu choroby dochodzi do ograniczenia ruchomości kręgosłupa, żeber i wielkich stawów, a w krańcowych przypadkach do unieruchomienia chorego.

Ból stawów – co warto o nim wiedzieć? – układ kostno-stawowy

Lekarze alarmują, że bóle stawów dotyczą aż 30 procent populacji, są więc zjawiskiem powszechnym. Pamiętaj, że nie zawsze musisz sięgać po tabletkę przeciwbólową, bo jest wiele innych metod uśmierzania bólu. Najważniejszą jest ruch.

Jak wiadomo zazwyczaj pierwszą oznaką zmian w stawach jest ból. Jeśli na przykład po 30 minutach pracy przy komputerze, zaczyna boleć nas kark od ciągłego skręcania głowy w stronę monitora, to mamy powód, by zgłosić się do lekarza lub masażysty. Fakt powszechności chorób reumatoidalnych zwiększa wagę problemu. Bóle stawów i mięśni mogą mieć wiele przyczyn (np. nadwaga, praca w wymuszonej pozycji, choroby reumatyczne, urazy). Niezależnie od tego, co je spowodowało, dość często łagodzimy dolegliwości tabletkami przeciwbólowymi. I niejednokrotnie nadużywamy takich środków, czego skutkiem są np. zgaga i nudności. Dlatego lepiej sięgać po inne metody uśmierzania bólu. Trzeba być czujnym. Nieprzyjemne swędzenie w okolicach stawu lub lekki nawet ból jest sygnałem organizmu, że zachodzą w nim niepokojące zmiany. Kiedy jesteśmy młodzi, zazwyczaj lekceważymy takie sygnały. Ból nie jest wtedy szczególnie dotkliwy, bo organizm jest jeszcze silny a zmiany w stawach niezbyt zaawansowane. Kości tworzące szkielet połączone są w większości stawami, zapewniającymi im zachowanie odpowiedniej ruchomości. Ruch w stawie, w zależności od jego rodzaju, może odbywać się w jednej, dwu lub w wielu płaszczyznach. Różna jest też wielkość stawów: stawy kolanowe czy biodrowe dźwigają ciężar całego ciała, stawy łączące kosteczki słuchowe w uchu środkowym przenoszą jedynie drgania wywołane falą akustyczną.

Okazuje się, że w Polsce, gdzie na artrozę cierpi ok. dwóch milionów osób, schorzenie to jest najczęściej występującą chorobą stawów. Nie obserwuje się ogólnych różnic w częstotliwości zachorowań między mężczyznami a kobietami, choć występują różnice związane z poszczególnymi grupami wiekowymi. Poniżej 45. roku życia większą zachorowalność zauważa się u mężczyzn, natomiast w populacji po 55. roku życia – u kobiet. Często przyczyną choroby są niewyleczone w odpowiednim czasie wady wrodzone, na przykład zwichnięcie stawu biodrowego. Pojawia się wtedy dysplazja stawów biodrowych, prowadząca do choroby zwyrodnieniowej tych stawów. Chorobie towarzyszy ból, zaburzenia funkcji ruchowych, prawidłowego chodu. W poważnych zaniedbaniach konieczne jest operacyjne wstawienie sztucznego stawu lub skazuje się pacjenta na trwałą niepełnosprawność i cierpienie. Na szczęście od wielu lat obowiązują kontrolne badania wszystkich dzieci. Dzięki nim wykrywane są wady wrodzone stawów biodrowych, co pozwala na wczesne wdrożenie skutecznego leczenia. Artroza jest przewlekłą chorobą zwyrodnieniową stawów. Należy do szerokiej grupy schorzeń, w których dochodzi do ich uszkodzenia. Jednak w przeciwieństwie do form zapalnych, takich jak np. reumatoidalne zapalenie stawów czy zapalenie kręgosłupa, w których proces zapalny wywiązuje się przez uszkodzenie stawu i jest przyczyną powstających w nim zmian, w artrozie zapalenie jest efektem procesów chorobowych zachodzących w stawie i ma charakter przejściowy.

Pamiętaj, że jeśli bóle są silne i nie mijają w ciągu kilku dni po zastosowaniu prostych środków przeciwbólowych, towarzyszy im poranne zesztywnienie i pojawiają się obrzęki, wtedy nie ma na co czekać. Najlepiej zgłosić się do lekarza rodzinnego, który zleci rutynowe badania krwi i moczu. Te badania są konieczne, ponieważ objawy charakterystyczne dla chorób reumatycznych mogą wystąpić w chorobie nowotworowej lub w początkowej fazie żółtaczki zakaźnej, kiedy nie ma innych symptomów. Przy zapaleniach stawów te same mechanizmy chorobowe, które dotyczą tkanek stawów, występują w całym organizmie, przy artrozie natomiast choroba dotyka wyłącznie stawów. Artroza dotyczy głównie tkanki chrzęstnej, czyli delikatnej warstwy pokrywającej zakończenia kości wewnątrz stawów, umożliwiającej ich przesuwanie się względem siebie oraz amortyzującej wstrząsy związane z poruszaniem się. Wiąże się również z erozją kości, procesami tworzenia tkanki kostnej położonej bezpośrednio pod tkanką chrzęstną, a także ze zmianami zachodzącymi w błonie maziowej i torebce stawowej. Zmianom tym mogą towarzyszyć bóle, ograniczenia funkcjonalne oraz deformacje kostne, chociaż choroba może też przez dłuższy czas pozostać bezobjawowa. Zdarza się wówczas, że rozpoznanie następuje przypadkowo podczas badania radiograficznego wykonywanego z powodów niezwiązanych ze schorzeniem. Ewentualny ból spowodowany chorobą zwyrodnieniową stawów pochodzi z wielu źródeł (sztywność mięśni, ucisk na nerwy itp.), które powinny zostać odpowiednio wcześnie rozpoznane i leczone.

To ważne, że ból stawów może być również skutkiem doznanych kiedyś urazów: stłuczeń, złamań lub zwichnięć. Wtedy działanie masażu jest podobne jak w przypadku zmian wywołanych przeciążeniem mięśni i stawów. Tyle tylko, że potrzebnych jest więcej zabiegów. Do zlikwidowania skutków przeciążenia mięśni wystarczy czasami tylko kilka zabiegów. Jeśli jednak zmiany spowodowane dawnymi urazami i zdążyły się już utrwalić, możemy potrzebować 12-18-miesięcznej terapii. Gdy lekarz rodzinny rozpozna przyczynę dolegliwości, najczęściej kieruje pacjenta do reumatologa. Czasami potrzebna jest też konsultacja ortopedyczna.
Zdarza się, że choć wyniki wszystkich badań są dobre i nic nie wskazuje na reumatoidalne przyczyny dolegliwości, bóle nie ustępują, są bardzo silne i nie pomagają środki przeciwbólowe. Może to być przypadek schorzenia zwanego fibromialgią. Przyczyny tej choroby są neuropsychiczne, stosuje się leki działające na układ nerwowy pacjenta.

Należy zwrócić uwagę na to, że stawy stanowią najważniejszą składową część układu ruchu. Ze względu na pełnione przez nie funkcje oraz skomplikowaną budowę anatomiczną one najczęściej ulegają uszkodzeniom. O ile powód uszkodzeń mechanicznych bardzo rzadko budzi naszą wątpliwość – ma związek z urazem bądź przeciążeniem stawu, o tyle zapalenie stawu jest zjawiskiem występującym często bez uchwytnej przyczyny. Choroba zwyrodnieniowa stawów powszechnie dotyczy ludzi w starszym wieku. Po pięćdziesiątce cierpi na nią połowa populacji, a po sześćdziesiątce prawie 80 procent. Podstawową przyczyną jest starzenie się organizmu. Przez lata następuje stopniowe niszczenie chrząstek stawowych i tworzenie się zmian w nasadach kostnych. Prowadzi to do uszkodzenia stawów i upośledzenia ich czynności. Wpływ na stan naszych stawów mają też wcześniejsze urazy, otyłość, wadliwa postawa, przebyte choroby reumatyczne, ciężka praca fizyczna oraz złe warunki bytowe. Leczenie tego przewlekłego schorzenia jest długotrwałe i dlatego powinno się unikać leków, które wywoływałyby niepożądane skutki. Terapia najczęściej polega na podawaniu niesterydowych leków przeciwzapalnych, a w niektórych przypadkach blokad sterydowych. Początkowo ból występuje ruchu, a maleje bądź ustępuje w spoczynku. W zaawansowanych stanach utrzymuje się cały czas. Zmianie może ulegać jego natężenie. Charakterystycznym objawem choroby jest także sztywność w stawach, szczególnie po okresie dłuższego bezruchu. Stawy mogą być bolesne w dotyku, a ich okolica nadmiernie ocieplona i obrzęknięta. Przy dużym zaawansowaniu zmian obserwuje się zniekształcenie stawów, kości skierowane są w stosunku do siebie pod nieprawidłowymi kątami. Może dojść także do ograniczenia ruchomości zajętych stawów.

Co robić aby ustrzec się chorób stawów? Bardzo ważny jest ruch. Ćwiczenia gimnastyczne, jazda na rowerze, pływanie i chodzenie. Szybkie chodzenie, energiczny marsz z prędkością około 6 km na godzinę, a nie powolne człapanie, które czasami skłonni jesteśmy traktować jako wystarczającą aktywność fizyczną. Ruch jest zdrowy na wszystko, zalecamy go w profilaktyce osteoporozy, która też jest przyczyną dolegliwości bólowych w kościach i stawach. Działaniem profilaktycznym jest unikanie jednostajnego przeciążania określonych partii mięśni i stawów. Dolegliwościom stawowym sprzyja stojąca praca, wielogodzinne przesiadywanie przed komputerem, wyczynowe uprawianie niektórych dyscyplin sportowych lub ciężka praca fizyczna, w której wykonuje się jednostajne i powtarzalne ruchy wymagające dużego wysiłku. Nie zawsze możemy się przed takimi sytuacjami obronić. Koniecznie należy wtedy wykonywać ćwiczenia „odwrotne”, specjalną gimnastykę, a w wolnym czasie wprowadzić jak najwięcej zdrowej i relaksującej aktywności fizycznej. Przede wszystkim, zapobiega zwyrodnieniom stawów. Odciąża je, wzmacniając mięśnie, i zwiększa wydzielanie mazi stawowej, która chroni chrząstki przed ścieraniem. Przeciwdziała napięciu i przykurczom mięśni. Ruch ma jednak nie tylko znaczenie profilaktyczne. Dla cierpiących na choroby reumatyczne jest lekiem. Zwiększa ruchomość stawów, uelastycznia i wzmacnia mięśnie, likwiduje przykurcze. Dlatego chociaż odruchowo bronisz się przed wysiłkiem fizycznym, bo sprawia ci ból, nie powinnaś stronić od ćwiczeń i uprawiania sportu, który nie obciąża stawów (np. pływanie, nordic walking). Jeśli terapeuta stwierdzi, że stawy bolą nas z powodu przeciążenia mięśni, to warto korzystać z masażu przynajmniej raz na kilka miesięcy. Dzięki ugniataniu i rozcieraniu masażysta jak z gąbki wyciska z przeciążonych mięśni zalegający w nich kwas mlekowy. Poprawia się wtedy ich ukrwienie. Mięśnie i stawy stają się bardziej elastyczne.

Voltaren Emulgel – żel pomocny przy reumatyzmie i zapaleniu stawów

Żel Voltaren Emulgel jest stosowany w reumatoidalnym zapaleniu stawów u dorosłych i dzieci. Także przydaje się przy zesztywniającym zapaleniu stawów kręgosłupa, zapaleniu stawów krzyżowo-biodrowych, bólach spowodowanych zmianami zwyrodnieniowymi stawów, nerwobólach, napadzie dny. Reumatoidalne zapalenie stawów (rzs) dotyczy 1–2 proc. populacji.

Voltaren Emulgel – dowiedz się więcej o dostępności.

Lek stosowany również w leczeniu miejscowym urazowych stanów zapalnych ścięgien, więzadeł, mięśni, stawów w następstwie skręceń, nadwerężeń, stłuczeń; w zapaleniu kaletki maziowej, zespole bolesnego barku, zapaleniu pochewki ścięgna; zapaleniu kostnostawowym stawów obwodowych, zapaleniu okołostawowym. Proces zapalny dotyczy błony maziowej stawów, w której powstają nacieki limfocytów i komórek plazmatycznych. Błona ulega pogrubieniu i powoduje ograniczenie ruchomości stawu. W przebiegu choroby występuje osteoporoza oraz nadżerki nasad kostnych. Poprzez zmniejszenie ruchomości stawów, dochodzi do zaniku mięśni, w okolicy zmienionego chorobowo stawu. Reumatoidalne zapalenie stawów (rzs) należy do grupy chorób zwanych autoimmunologicznymi. W schorzeniu tym organizm zwraca się przeciwko samemu sobie. Obiektem „ataku” układu immunologicznego jest on sam, a dokładniej fragment przeciwciała zwany Fc. Nie znamy, niestety, przyczyn takiego stanu. Na pewno wiąże się on z uwarunkowaniami genetycznymi i, być może, z zakażeniem wirusami bądź innymi drobnoustrojami. Czynnikiem bezpośrednio wyzwalającym objawy jest czasem przebyty poród, znaczny wysiłek fizyczny, silny i długotrwały stres, uraz czy zakażenie.

Działanie: VOLTAREN EMULGEL to lek o silnym działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Przy zapaleniu stawów występuje ból i obrzęk zajętych stawów z ograniczeniem ich ruchomości. Wcześnie dochodzi do zaników mięśni międzykostnych, glistowatych i mięśni kłębu kciuka. Często występuje zajęcie ścięgien i pochewek ścięgnistych. Uszkodzenie stawu i aparatu więzadłowego powoduje charakterystyczne odgięcie łokciowe (ulnaryzację) palców ręki, podwichnięcie dłoniowe paliczków dalszych, zmiany typu „łabędziej szyjki” i „palca butonierkowego”. Powikłaniem może być również powstanie torbieli Bakera. Farmakologiczne leczenie rzs rozpoczyna się od niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Do tej grupy leków należy m.in.: kwas acetylosalicylowy, indometacyna, diklofenak czy ibuprofen. Jednak ich stosowanie wiąże się z występowaniem wielu działań niepożądanych. Mogą to być zaburzenia żołądkowo-jelitowe, odczyny alergiczne, zaburzenia pracy szpiku (i w rezultacie np. niedokrwistość), zaburzenia pracy układu nerwowego (bóle i zawroty głowy). Niekiedy (na szczęście rzadko) NLPZ wywołują krwawienia z przewodu pokarmowego oraz wrzody żołądka i dwunastnicy. W rozpoznaniu choroby pomocne bywają również badania laboratoryjne. Należy do nich między innymi określanie czynnika reumatoidalnego, który wykrywa się w 70-80%. Jest to przeciwciało skierowane przeciwko innym przeciwciałom. Jednym z najbardziej popularnych badań stwierdzających obecność tego czynnika jest odczyn lateksowy (popularnie „lateks”). Gościec przewlekle postępujący (przewlekły), to inna nazwa reumatoidalnego zapalenia stawów. To choroba autoimmunologiczna, atakująca stawy (błonę maziową, tkanki mezenchymalne). Powoduje bóle stawów, zgrubienia (guzki), ograniczenie ruchliwości, następnie niszczenie stawów, a nawet zanik mięśni. Najczęściej atakuje osoby 30-, 40-letnie, lecz także i starsze, przede wszystkim kobiety, które chorują czterokrotnie częściej niż mężczyźni. Mężczyźni z kolei bardziej od kobiet narażeni są na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. Istotą choroby jest przewlekły proces zapalny błony maziowej wypełniającej wewnętrzną część stawu. Prowadzi to do zniszczenia chrząstki i powierzchni stawowych kości, uszkodzenia więzadeł, destrukcji stawów i tkanek stawowych, a w stadiach bardziej zaawansowanych do zniekształceń, a także deformacji, przykurczów i wysięków. Zaatakowane bywają palce rąk i stóp, łokcie, kolana, biodra. Rozwój choroby, ograniczającej możliwość ruchu, prowadzi do inwalidztwa.

Dawkowanie VOLTAREN EMULGEL: Chorą powierzchnię skóry 3-4 razy dziennie posmarować niewielką ilością żelu i delikatnie go wetrzeć.

Stawy i mięśnie – jak leczyć? – układ kostno-stawowy

Jak wiadomo bóle stawów i mięśni mogą mieć wiele przyczyn. Niezależnie od tego, co je spowodowało, dość często łagodzimy dolegliwości tabletkami przeciwbólowymi. I niejednokrotnie nadużywamy takich środków, czego skutkiem są np. zgaga i nudności. Dlatego lepiej sięgać po inne metody uśmierzania bólu.

Aktywność fizyczna

Przede wszystkim, zapobiega zwyrodnieniom stawów. Odciąża je, wzmacniając mięśnie i zwiększa wydzielanie mazi stawowej, która chroni chrząstki przed ścieraniem. Przeciwdziała napięciu i przykurczom mięśni. Ruch ma jednak nie tylko znaczenie profilaktyczne. Dla cierpiących na choroby reumatyczne jest lekiem. Zwiększa ruchomość stawów, uelastycznia i wzmacnia mięśnie, likwiduje przykurcze. Dlatego chociaż odruchowo bronisz się przed wysiłkiem fizycznym, bo sprawia ci ból, nie powinnaś stronić od ćwiczeń i uprawiania sportu, który nie obciąża stawów (np. pływanie, nordic walking).

Masaż
Pomóc może masaż. Klasyczny masaż tajski poprawia przemianę materii, krążenie krwi i limfy, reguluje oddech. Intensywne rozciąganie rozluźnia, likwiduje napięcia i blokady w mięśniach i stawach. Efekt zabiegu to lepsza sprawność ruchowa i relaks. Zabieg odbywa się bez użycia olejków. Zaczyna się od stóp, przechodzi przez kolejne partie ciała, a kończy się masażem głowy. Masażysta posługuje się dłońmi, kciukami, nadgarstkami, łokciami, przedramionami, kolanami i stopami. Głęboko uciska określone punkty na całym ciele. Wykorzystuje różne techniki – refleksologii, akupresury i elementy jogi. Masaż tajski można też uzupełnić masażem ze stemplami ziołowymi.Masażysta podgrzewa wtedy bawełniane stemple z zawartością ziół, które uwalniane są podczas nagrzewania.Następnie dotyka nimi poszczególnych punktów ciała i co chwilę zwiększa nacisk i wydłuża czas przykładania. Lecznicze substancje przenikają miejscowo do krwiobiegu. Masażu tego powinny unikać jednak osoby z nadciśnieniem, żylakami i chorobami nowotworowymi. Przyniesie ulgę w przewlekłych bólach narządu ruchu (oczywiście, jeśli nie ma przeciwwskazań lekarza). Polecany jest m.in. osobom cierpiącym na sztywność stawów czy przykurcze mięśni. Ponieważ likwiduje napięcia mięśni, odpręża i głęboko relaksuje, wskazany jest dla ludzi zestresowanych, przemęczonych, z nerwicami. Pomaga wrócić do formy po ciąży.

Opaski
Opaski mają za zadanie utrzymywać stawy w odpowiednim miejscu odciążając i usztywniając je przy konkretnych ćwiczeniach – co jest oczywiście plusem stosując je przy większych ciężarach i dzięki temu można na większych ciężarach ćwiczyć. Jednak zbyt częste stosowanie ich (małe ciężary – nic nie boli) jest niekorzystne z tego powodu, że stawy przyzwyczajają się do pomocy przez co słabną, a wraz z nimi mięśnie je stabilizujące.

Żele przeciwbólowe

Na ogól są bezpieczniejsze od tabletek, bo działają prawie wyłącznie w miejscu bólu. Tylko minimalna ilość zawartych w nich substancji przenika do krwiobiegu. Żele uśmierzają bole reumatyczne, spowodowane przeciążeniem mięśni lub urazem. Najlepiej wybrać preparaty, które jednocześnie działają przeciwzapalnie.

Plastry chłodzące i rozgrzewające

Przynoszą ulgę przy kontuzjach. Zmniejszają obrzęk, ból, chłodzą. Drugie warto stosować przy bolach reumatycznych, mięśni, nerwobólach. Uśmierzają ból i redukują stan zapalny.

Lecznicze naświetlania

Lampy typu sollux, emitujące promienie podczerwone, poprawiają ukrwienie tkanek. Sprzyja to ich regeneracji oraz leczeniu stanu zapalnego i bólu. Polecane są przy bolach reumatycznych, nerwobólach, urazach.

Stawy i mięśnie – tabele porównawcze – układ kostno-stawowy

NAZWA	BUDOWA	WIĘZADŁA	RODZAJ	RUCH
POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA Z CZASZKĄ
Staw głowowy górnyszczytowo potyliczny(articulatio atlantoocipitalis)	Dwa symetryczne stawy : kłykcie potyliczne + dołki stawowe górne kręgu szczytowego	Błona szczytowo potyliczna przednia i tylna	ProstyKłykciowy	Dwuosiowy:Oś poprzeczna (zginanie i prostowanie głowy)Oś strzałkowa(zgięcia w bok)
Staw głowowy dolnyszczytowo obrotowy(articulatio atlantoaxiales)	Dwa symetryczne st.szczytowo obrotowe boczne (prawy , lewy) : dołki stawowe położne na częściach bocznych kr.szczyt.+pow.stawowe górne na trzonie kr.obrotowegoDwa st.szczytowo obrotowe pośrodkowe(przedni i tylni) : P – pow.stawowa zęba kr.obrotowego + dołek zębowy łuku przedniego kr.szczytowegoT – pow.tylna zęba kr.obrotowego+ pow.stawowa więzadła poprzecznego	Więzadło krzyżowe kręgu szczytowegoWięzadło wierzch. zębaWięzadło skrzydłowateBłona pokrywajaca	ProstyŚrubowy	Jednoosiowy :Dookoła osi pionowej wzdłuż zęba kr.obrotowegoSt.boczne – wzdłuż osi zęba (obsuwanie się pow.kr.szczytowego po kr.obrotowych)St.pośrodkowe – dookoła osi pionowej (ruch obrotowy)
POŁĄCZENIA ŻEBER Z KRĘGOSŁUPEM
Staw głów żebrowych(articulatio capiyumcostarum)	Pow.stawowa głowy żebra + dołek żebrowy dwóch sąsiednich kręgów+ krążek międzykręgowy	Więzadło promieniste i śródstawowe głowy żebra	Sprzężony	Jednoosiowy:Ruch obrotowy wokół osi długiej szyjki żebra
Stawy żebrowo poprzeczne(articulatio costotransrersariae	Pow.stawowa guzka zebra + dołek żebrowy wyrostka poprzecznego kr.piersiowego wyst. w zebrach  I – X	Więzadło żebrowo poprzeczne i zebrowo poprzeczne górne i dolne	Sprzężony	Jednoosiowy:Ruch obrotowy wokół osi długiej szyjki żebra
POŁĄCZENIA ŻEBER Z MOSTKIEM
Chrząstkozrost mostkowo zebrowy(synchondrios sternocostalis)	Wytwarzany przez chrząstke I żebra
Staw mostkowo żebrowy(articulatio sternocostaleo)	Żebra od II do VIIchrząstki żeber + wcięcie żebrowe (na trzonie mostka)	Więzadło mostkowo zebrowe promienisteWięzadło mostkowo żebrowe śródstawowe
OBRĘCZ KOŃCZYNY GÓRNEJ
Staw mostkowo obojcztkowy(articulatio sternocalvicularis)	Pow.st.konca mostkowego obojczyka+ wciecie obojczykowe mostka wraz z przylegającą cześcią chrząstki I zebra	Krążek stawowyWięzadło mostkowo obojczykowe przednie i tylneWięzadło między obojczykoweWięzadło żebrowo obojczykowe	Kulisty	Wieloosiowy:Wysuwanie, cofaniePodnoszenie,OpuszczanieObrót dookoła osi długiej obojczyka
Staw barkowo obojczykowy(articulatio acromioclavicularis)	Pow.stawowa barkowa obojczyka+pow.stawowa wyrostka barkowego łopatki	Więzadło barkowo obojczykoweWięzadło kruczo obojczykowe (w.czworoboczne w.storzkowate)	Sprzężony	Wieloosiowy:Unoszenie i obniżanie wysuwanie, cofanie oraz nieznaczne ruchy obrotowe
WięzozrostyŁopatki	Więz.kruczo barkowe:łaczy wyrostek kruczy i barkowy łopatki tworząc sklepienie st.ramiennego
	Więz.poprzeczne łopatki górne:tworzy otwór przez który przebiega nerw podłopatkowy
NAZWA	BUDOWA	WIĘZADŁA	RODZAJ	RUCH
KOŃCZYNA GÓRNA WOLNA
Staw ramienny(articulatio humeri)	Pow.stawowa głowy kości ramiennej+ panewka stawowa (wydrążenie stawowe przechodzące w obrąbek stawowy)	Więzadło kruczo ramienneWiezadło obrąbkowo ramienne	ProstyKulisty	Wieloosiowy:Os strzałkowa (odwodzenie i przywodzenie)Oś poprzeczna (unoszenie prostowanie i zginanie ramienia)Oś podłużna (nawracanie i odwracanie)
Staw łokciowy(articulatio cubiti)	Icz. ramienno łokciowa (pow.stawowa bloczka kości ramiennej+wcięcie bloczkowe kości łokciowej )Iicz. ramienno promieniowa (pow.stawowa główki kości ramiennej+ dwa stawy głowy kości promieniowej)IIIcz. promieniowo łokciowa (wcięcie promieniowe kości łokciowej + obwód stawowy głowy kości promieniowej)	Więzadło poboczne promieniowe  i łokcioweWięzadło pierścieniowateWięzadło czworokątne	Złożony(zawiasowo obrotowy)	Dwuosiowy:Oś poprzeczna(zginanie i prostowanie)os podłużna(odwracanie i nawracanie)
Staw promieniowo łokciowy dalszy(articulatio radioulnaris distalis)	Panewka (utworzona z wcięcia łokciowego kości promieniowej)Pow.wypukła (obwód głowy kości łokciowej)	Krążek stawowy	ProstyObrotowy	Jednoosiowy:Oś pionowa (nawracanie i odwracanie przedramienia)
STAWY RĘKI
Staw promieniowo nadgarstkowy(articulatio radiocarpea)	Panewka (utworzona przez pow.stawową nadgarstka kości promieniowej) + pow.wypukła (wszystkie kości szeregu bliższego nadgarstka z wyjątkiem kości grochowatej)	Więzadło międzykostne nadgarstka	ZłożonyEpileptyczny	Dwuosiowy:Oś poprzeczna(zginanie dłoniowe i grzbietowe ręki)Oś dłoniowo grzbietowa(odwodzenie ręki w kierunku łokciowym i promieniowym)
Staw śródnadgarstkowy(articulatio mediocarpea)	Łączy kości szeregu bliższego i dalszego nadgarstka	Więzadło międzynadgarstkowe międzykostne		Pogłębiaruch stawu promieniowo nadgarstkowego
Staw międzynadgarstkowy(articulatio intercarpeae)	Występuje w obrębie szeregu bliższego i dalszego nadgarstka łącząc przylegające do siebie kości , jamy tych stawów otwierają się do stawu śródnadgarstkowegoKość grochowata jest najbardziej ruchoma ze wszystkich miedzynadgarstkowych stawów , gdyż ma lużna torebkę stawowąStaw ten łączy kość grochowatą z trójgraniastą
Staw nadgarstkowo śródręczny(articulationes carpometacarpeae)	Pow.stawowe dalsze kości szeregu dalszego nadgarstka + pow.stawowe bliższe podstaw kości sródręcza		Prosty	Płaski
Staw nadgarstkowo śródręczny kciuka siodełkowaty(articulatio carpometacarpea pollicis)	Pow.stawowa kości czworobocznej większej + pow.stawowa podstawy I kości śródręcza			Dwuosiowy:Oś dłoniowo grzbietowa(odwodzenie iprzywodzenie kciuka)Oś promieniowo łokciowa(przeciwstawianie i odprowadzanie kciuka)
Stawy międzyśródręcz.	3 stawy (tworzą je zwrócone ku sobie pow.stawowe podstaw odII doV kości śródręcza)			Płaski
NAZWA	BUDOWA	WIĘZADŁA	RODZAJ	RUCH
STAWY RĘKI CD.
Stawy śródręczno paliczkowe(aritculationes metacarpophalangeae)	II – V głowy kości śródręcza + dołki stawowe położone na podstawie członów bliższych palców	Więzadło poboczneWięzadło poprzeczne głębokie śródręcza	ProstyKulisty	Dwuosiowy:Oś poprzeczna(zginanie i prostowanie palców)Oś grzbietowo dłoniowa(przywodzenie i odwodzenie)
Staw śródręczno paliczkowy kciuka(articulatio metacarpophalangea pollicis)	Głowa kości I śródręcza + dołek stawowy na podstawie paliczka kciuka		Zawiasowy	Jednoosiowy:Oś poprzeczna(zginanie i prostowanie kciuka)
Stawy miedzypaliczkowe(articulationes interphalangeae manus)	Łączą paliczki każdego palca (w kciuku 1 w pozostałych po 2 stawy międzypaliczkowe bliższe i dalsze)	Więzadła poprzeczne	ProstyZawiasowy	Jednoosiowy:Oś poprzeczna(zginanie i prostowanie)
OBRĘCZ KOŃCZYNY DOLNEJ
Staw krzyżowo biodrowy(articulatio sacroiliaca)	Pow.stawowa (utworzona przez pow.uchowatą kości krzyżowej i miednicznej)	Więzadla bezpośrednie (krzyzowo biodrowe:brzuszne grzbietowe międzykostne)Więzadła pośrednie(biodrowo lędzwiowe, krzyżowo guzowe, krzyżowo kolcowe)	Póścisły	Bardzo mała ruchomość
Spojenie łonowe(symphysis pubica)	Bezpośrednie połączenie kości miednicznych od przodu pow.spojeniowe pokryte chrząstką szklistą do której przymocowany jest krążek międzyłonowy	Więzadło łonowe górne i łukowate		Ruchomośc jest bardzo mała , gdyż ograniczają ją stzwy krzyżowo biodrowe
Błona zasłonowa(membrana obturatoria)	Zamyka otwór zasłoniony, tylko w górnej części pozostawia wolną przestrzeń przekształcając bruzdę zasłonowa w kanał zasłonowy, poprzez który wychodzą z miednicy nerwy i naczynia zasłonowe
Więzadło pachwinowe(ligamenta inguinale)	Rozpięte miedzy kolcem biodrowym przednim górnym a guzkiem łonowym (bruzda pachwinowa)wraz z brzegiem przednim miednicy ograniczają przestrzeń dla przejścia mieśni, naczyń i nerwów z jamy brzusznej na kończynę dolną
KOŃCZYNA DOLNA WOLNA
Staw biodrowy(articulatio coxae)	Pow.stawowe tworzą pow.księżycowatą panewki kości miednicznej+ pow.stawowa głowy kości udowej	Więzadło udowo biodrowe, kulszowe, łonowe	ProstyKulisto panewkowy	Wieloosiowy:Oś poprzeczna(zgięcie i wyprost)Oś strzałkowa(odwodzenie i przywodzenie)Oś pionowa(nawracanie i odwracanie)
Staw kolanowy(articulatiogenus)	Pow.stawowe tworzą oba kłykcie kości udowej + pow.stawowe górne kłykci kości piszczelowych + pow.wewnętrzna rzepki przylegająca do klykcia kości udowej	Więzadła wew. (krzyżowe tylne, przednie i poprzeczne kolana )	ZłożonyZawiasowo obrotowy	Dwuosiowy:Oś poprzeczna(zgięcie i wyprost)Oś pionowa(nawrac. i odwrac.)
NAZWA	BUDOWA	WIĘZADŁA	RODZAJ	RUCH
KOŃCZYNA DOLNA WOLNA CD.
Staw piszczelowo strzałkowy(articulatio tibiofibularis)	Pow.stawową tworzy głowa kości strzałkowej + pow.stawowa strzałkowa piszczeli	Wiezadło przednie i tylne głowy strzałkiBłona miedzykostna goleniWięzozrost piszczelowo strzałkowy		Płaski:Bardzo mała ruchomość
STAWY STOPY
Staw skokowo goleniowySkokowy górny(articulatio talocrularis)	Pow.stawowa wypukła tworzy bloczek kości skokowej z pow.górną pow.górną przyśrodkową + wklęsla pow.utwrorzona z pow.stawowej dolnej kości piszczelowej i pow.stawowa obu kostwk bocznej i przyśrodkowej	Wiezadlo przysrodkoweWięzadło skokowo strzałkowe przednie i tylneWięzadło pietowo strzałkowe	ZłożonyBloczkowy	Jednoosiowy:Oś poprzeczna(zgięcie grzbietowe i podeszwowe stopy)
Staw skokowo piętowy Skokowy tylny (articulatio subtalaris)	Pow.stawowa  piętowa tylna kości skokowej + pow.stawowa skokowa tylna kości piętowej	Więzadło skokowo piętowe boczne, przyśrodkowe i międzykostne	Złożony	Jednoosiowy:Oś kompromisowa skośna do osi długiej stopy(odwracanie i nawracanie stopy)
Staw skokowo piętowo łódkowy poprzeczny stępu(articulatio talocalcaneoonavicularis)	Pow.stawowa pietowa środkowa i przednia + pow.stawowa skokowa środkowa i przednia + pow.stawowa łódkowa głowy	Więzadlo przyśrodkoweWięzadło skokowo łódkoweWięzadlo piętowo łódkowe ipietowo łódkowe podeszwowe		Jednoosiowy:Oś kompromisowa skośna do osi długiej stopy(odwracanie z przywodzeniem i zgieciem podeszwowym, nawracanie z odwodzeniem i zgięciem grzbietowym stopy)
Piętowo sześcienny(articulatio calcaneocuboidea)	Siodełkowata pow.stawową sześcienną kości piętowej + pow.stawowa blizsza kości sześciennej	Więzadlo piętowo szescienne, piętowo szescienne podeszwowe Więzadlo podwszwowe	Prosty	Jednoosiowy:Oś strzałkowa(zwiększenie nawracania i odwracania w stawach skokowych dolnych)
Staw klinowo łodkowy(articulatio cuneonavicularis)	Pow.stawowa 3kości klinowatych+ pow.stawowa kości klinowatej	Liczne i krótkie wiezadla zespajajace kosci ze sobą	ZłożonyPółścisły	Ograniczona ruchomość z uwagi na płaskie pow.stawowe
Stawy stepowo środstopne(articulationes tarsometatarseae)	3 kości klinowate + kość sześcienna z podstawami I – V kości sródstopia	Liczne wiezadla wzmacniane przez torebkę stawowa		Minimalna mozliwośc ruchów, ruchy ślizgowe
Stawy miedzyśródstopne(articulationes intermetatarseae)	Pow.stawowa podstaw kości II – V			Płaski:Minimalna mozliwośc ruchów, ruchy ślizgowe
STAWY PALCÓW STOPY
Stawy śródstopno paliczkowe	Głowy kości śródstopia  z podstawami paliczków bliższych palców	Więzadło poboczne, podeszwowe i poprzeczne głebokie środstopia	ProstyKłykciowy	Dwuosiowy:Oś poprzeczna(zgięcie podeszwowe i grzbietowe)
Staw międz.palicz.	Łączą paliczki każdego palca (w I 1 w pozostałych po 2 staw bliższe i dalsze)	Więzadła poboczne	ProstyZawiasowy	Jednoosiowy:Oś poprzeczna

STAWY  JEDNOOSIOWE :

• Głowowy dolny – szczytowo obrotowy     (articulatio atlantoaxiales)
• Głów żebrowych     (articulatio capitumcostarum)
• Żebrowo poprzeczne     (articulatio costotransrersariae)
• Promieniowo łokciowe bliższe i dalszy     (aritculatio radioulnaris)
• Śródręczno paliczkowy kciuka     (articulatio metacarpophalangea pollicis)
• Międztpaliczkowe ręki     (articulationes interphalangeae manus)
• Skokowo goleniowy – skokowy górny     (articulatio talocrulalis)
• Skokowo piętowy – skokowy tylny     (articulatio subtalaris)
• Skokowo łódkowo piętowy – poprzeczny stępu     (articulatio

                                                                                               talocalcaneoonavicularis)

• Piętowo sześcienny     (articulatio calcaneocuboidea)
• Międzypaliczkowe stopy     (articulationes interphalangeae)

STAWY DWUOSIOWE :

• Głowowy górny – szczytowo potyliczny     (articulatio atlantoocipitalis)
• Łokciowy     (articulatio cubiti)
• Promieniowo nadgarstkowy     (articulatio rdiocarpea)
• Nadgarstkowo śródręczny kciuka – siodełkowaty     (articulatio carpometacarpea

                                                                                                   pollicis)

• Śródręczno paliczkowe     (articulationes metacarpophalangae)
• Kolanowy     (articulatio genus)
• Śródstopno paliczkowe     (articulationes metatarsophalangeae)

 

STAWY WIELOOSIOWE :

• Mostkowo obojczykowy     (articulatio sternocalvicularis)
• Barkowo obojczykowy     (articulatio acromio calvicularis)
• Ramienny     (articulatio humeri)
• Biodrowy (articulatio coxae)

STAWY PŁASKIE :

• Nadgarstkowo śródręczny     (articulationes carpometacarpeae)
• Krzyżowo biodrowy     (articulatiosacroiliaca)
• Piszczelowo strzałkowy     (articulatio tibiofibularis)
• Klinowo łódkowy     (articulatio cuneonavicularis)
• Stępowo śródstopne     (articulationes tarsometatarseae)
• Międzyśródstopne     (articulationes  intermetatarseae)
• Międzyśródreczne    (articulatio intermetacarpeae)

 

NAZWA		PRZYCZEP POCZĄTKOWY	PRZYCZEP KOŃCOWY	FUNKCJA
MIĘŚNIE OBRĘCZY KOŃCZYNY GÓRNEJ
m.naramienny(m.deltoideus)		Część obojczykowa(koniec barkowy obojczyka)Część barkowa(wyrostek barkowy łopatki)Część grzebieniowa(grzebień łopatki)	Guzowatość ramienna kości ramiennej	Skurcz całego mięśnia odwodzi ramieSkurcz części obojczykowej wysówa do przodu i nawraca ramię do przoduCzęść grzebieniowa pociąga odwiedzione ramię do tyłu
m.nadgrzebieniowy(m.supraspinatus)		Dół nadgrzebieniowy łopatki	Szczyt guzka większego kości ramiennej	Odwodzi ramię i wygładza torebkę stawową
m.podgrzebieniowy(m.infraspinatus)		Dół podgrzebieniowy łopatki oraz powięż podgrzebieniowa	Guzek większy kości ramiennej	Odwraca ramięnapina torebkę stawową
m.obły mniejszy(m.teres minor)		Brzeg boczny łopatki
m.obły większy(m.teres major)		Kont dolny łopatki	Grzebień guzka mniejszego kości ramiennej	Nawraca przywodzi i tyłozgina ramię
m.podłopatkowy(m.subscapularis)		Dół podłopatkowy i powięź podłopatkowa	Guzek mniejszy kości ramiennej	Nawraca i przywodzi ramię
MIĘSIE PRZEDNIE RAMIENIA
m.dwugłowyramienia(m.bicepsbrachii)		Głowa długa(guzek nadpanewkowy łopatki)Głowa krótka(wyrostek kruczy łopatki)	Guzowatość kości promieniowej	Zgina i odwraca przedramięGłowa długa(odwodzi ramie)Głowa krótka(zgina i przywodzi ramię)
m.kruczoramienny(mcoracobriachialis)		Wyrostek kruczy łopatki	Kość ramienna polowa długości trzonu	NawracaZgina i przywodzi ramię do przedniej ściany klatki piersiowej
m.ramienny(m.brachialis)		Przednia pow.trzonu kości ramiennej	Guzowatość kościłokciowej	Zgina przedramięWygładza torebkę stawową
MIĘŚNIE TYLNE RAMIENIA
m.trójgłowyramienia(m.tricepsbrachii)		Głowa długa(guzek panewkowy łopatki)Głowa boczna i przyśrodkowa(tylna pow.trzonu kości ramiennej)	Wyrostek łokciowy kości łokciowej	Prostuje staw łokciowyGłowa długa(prostuje i przywodzi ramię)
m.łokciowy(m.anconeus)		Nadklykieć boczny kości ramiennej	Brzeg tylni kości łokciowej	Prostuje staw łokciowyWygładza torebkę stawową
MIĘŚNIE PRZEDNIE PRZEDRAMIENIA
warstwa powierzchowna
m.nawrotnyobły(m.pronatotteres)		Nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej i wyrostek dziobasty kości lokciowej	Boczna pow. w połowie trzonu kości promieniowej	Nawaca i zgina przedramie w stawie łokciowym
m.zginacz promieniowynadgarstka(m.flexor carpi radialis)		Nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej	Podstawa II i III kości śródręcza po stronie dłoniowej	Zgina przedramię w stawie łokciowymBierze udział w nawracaniu przedramieniaZgina dloniowo rękę i odwodzi ją w kierunku promieniowym
m.dłoniowy długi(m.palmaris longus)			Troczek zginaczy	Zgina dloniowo rękę i napina rozcięgno dłoniowe ręki
NAZWA		PRZYCZEPPOCZĄTKOWY	PRZYCZEPKOŃCOWY	FUNKCJA
MIĘŚNIE PRZEDNIE PRZEDRAMIENIA CD.
warstwa powierzchowna cd.
m.zginacz łokciowy nadgarstka(m.flexor carpi ulnaris)		Nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej i odcinek bliższy tylnego brzegu kości łokciowej	Pow.dłoniowa podstawy V kości śródręcza	Zgina dłoniowo rękę i odwodzi ja w kierunku łokciowym
m.zginacz powierzchownypalców(m.flexor digitorum superficjalis)		Nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennejwyrostek dziobasty kości lokciowejprzednia pow.kośći promieniowej w odcinku bliższym	Dwa ścięgna powierzchowne(podstawa paliczków środkowych III i IV palca)Dwa ściegna polożone głebiej(policzki II i V palca)	Zgina wszystkie stawy nad którymi przebiega (łokciowy, śródręczno paliczkowy, międzypaliczkowy)Dloniowo zgina rękę
warstwa głęboka
m.zginacz głęboki palców(m. flexor digitorum profundus)		Przednia pow.trzonu kości łokciowej i przyległa część błony międzykostnej	Podstawa paliczków dalszych od II doV palca	Zgina dłoniowo rękę i wszystkie stawy palców II – VZbliża do siebie rozstawione palce
m.zginacz długi kciuka(m.flexor pollicis longus)			Podstawa dalszego paliczka kciuka	Zgina rękę i stawy kciuka
m.nawrotnyczworoboczny(m.pronator quadratus)		Przednia pow.części dalszej trzonu kości łokciowej	Przednia i boczna pow.trzonu kości promieniowej	Nawraca przedramie(dziala tylko na staw promieniowo łokciowy dalszy)
MIĘŚNIE BOCZNE PRZEDRAMIENIA
m.ramienno promieniowy(m.brachioradialis		Brzeg boczny kości ramiennej poniżej polowy jej długości	Wyrostek rylcowaty kości promieniowej	Zgina przedramię w stawie łokciowymNawraca i odwraca przedramię
m.prostownik promieniowy dplugi nadgarstka(extensor carpi radialis longus)		Brzeg boczny kości	Pow.grzbietowa podstawy II kości śródręcza	Prostuja i zginaja rękęZginają staw łokciowy
m.prostownik promieniowy krótki nadgarstka(extensor carpi radialis brevis)		Nadkłykieć boczny kości ramiennej	Pow.grzbietowa podstawy III kości śródręcza
m.odwracacz(m.supinator)		Nadkłykieć boczny kości ramiennej i tylna strona nasady bliższej kości łokciowej	Kość promieniowa poniżej guzowatości promieniowej	Odwraca przedramię
MIĘŚNIE TYLNE PRZEDRAMIENIA
warstwa powierzchowna
m.prostownik palców(m.extensor digitorum)		Nadkłykieć boczny kości ramiennej i wiązadło poboczne promieniowe	Podstawy dalsze paliczków palców trójczłonowych	Prostuje i zgina rękęProstuje palce i odwodzi w stawach środręczno paliczkowych
m.prostownik palca malego(extensor digiti minimi)		Nadkłykieć boczny kości ramiennej	Część grzbietowa V palca	Prostuje i przywodzi V palec
NAZWA		PRZYCZEP POCZĄTKOWY	PRZYCZEP KOŃCOWY	FUNKCJA
MIĘŚNIE TYLNE PRZEDRAMIENIA CD
warstwa powierzchowna cd.
m.prostownik łokciowy nadgarstka(m.extensor carpi unalis)		Nadkłykieć boczny kości ramiennej i tylna pow.kośći lokciowej	Podstawa V kości śródręczna po stronie grzbietowej	Prostuje i odwodzi rękę
warstwa głęboka
m.odwodziciel długi kciuka(m.abductor pollicis longus)		Tylna pow.obu kości przedramienia i blona międzykostna	Podstawa I kości śródręcza	Odwodzi rękę w kierunku promieniowymZgina rękę dłoniowoOdwodzi i odprowadza kciuk
m.prostownikkrótki kciuka(m.extensor pollicis brevis)		Tylna pow.kości przedramienia i blona międzykostna	Podstawa bliższego paliczka kciuka	Prostuje i odwodzi kciukOdwodzi rękę w kierunku promieniowym
m.prostownikdługi kciuka(m.extensor pollicis longus)		Tylna pow.kości łokciowej i blona międzykostna	Podstawa dalszego paliczka kciuka	Przywodzi i przostuje kciuk we wszystkich jego stawachProstuje rękę
MIĘŚNIE RĘKI
mięśnie kłębu
m.odwodziciel krótki kciuka(m.abductor pollicisbrevis)		Troczek zginaczy ikość łódeczkowata	Brzeg boczny podstawy bliższego paliczka kciuka	Odwodzi i przeciwstawia kciuk
m.zginacz krótki kciuka(m.flexorpollicis brevis)		Poprzedni mięsień nieco przyśrodkowo od niego na troczku zginaczy obu kościach czworobocznych i kości główkowatej	Podsawa bliższego paliczka kciuka	Zgina kciuk w stawie śródręczno paliczkowym
m.przeciwstawiacz kciuka(m.opponeus pollicis)		Troczek zginaczy obu kościach czworobocznych i kości główkowatej	Powierzchnia boczna I kości śródręcza	Przywodzi kciukPrzeciwstwia go pozostałym palcom
m.przywodiciel kciuka(m.adductor pollicis)		Wiązadło promieniste nadgarstka i kosci główkowaej oraz na III kości śródręcza	Bliższy paliczek kciuka	Przywodzi kciukPrzeciwstawia go innym palcomZgina w stawie śródręczno paliczkowym
mięśnie kłębika
m.dłoniowy krotki(palmaris brevis)		Brzeg łokciowy rozcięgna dloniowego ręki oraz trozczek zginaczy	Skóra brzegu łokciowego reki	Wywołuje zmarszczki na brzegu łokciowym dloni
m.odwodziciel palca małego(m.abductor digiti minimi)		Wynioslośc przyśrodkowa nadgarstka	Brzeg przyśrodkowy bliższego paliczka palca  V	Odwodz mały palecZgina go w stawie środręczno paliczkowymProstuje w stawach międzypaliczkowych
m.zginacz krótki palca małego(flexor digitiminimi brevis)			Podstawa bliższego paliczka palca małego	Zgina palec mały w stawie środręczno paliczkowym
m.przeciwstawiacz palca małego(m.opponens digiti minimi)			Przyśrodkowa pow. V kości środręcza	Nieznacznie przeciwstawia palec V
NAZWA		PRZYCZEPPOCZĄTKOWY	PRZYCZEPKOŃCOWY	FUNKCJA
MIŚNIE RĘKI CD
mięśnie środkowe dłoni
m.glistowate(m.lumbricales)		Cztery małe mięśnie położone między ścięgnami zginacza głębokiego palców	ścięgna końcowe przechodzą na stronę grzbietową gdzie łączą się z rozcięgnem grzbietowym palców	Zginają palce trójczłonowe  w stawach śródręczno paliczkowychProstują w stawach międypaliczkowych
m.międzykostne(m.interossei)		Kości śródręcza		Zginaja, odwodzą, przywodzą palce w stawach śródręczno paliczkowychProstują w stawach międypaliczkowych
MIĘŚNIE OBRĘCZY KOŃCZYNY DOLNEJ (czyli mięśnie miednicy)
wewnętrzne mięsie miednicy
m.biodrowo lędzwiowy(m.iliopsoas)		Składa się z dwóch mięśni: lędzwiowego wiekszego i biodrowego
m.lędzwiowy większy(m.psoas major)		Warstwa powierzvhowna(boczna pow.trzonu ostatniego kręgu piersiowego i czterech górnych kręgów lędzwiowych )Warstwa głeboka(wyrostki żebrowe wszystkich kręgów lędźwiowych)	Krętarz mniejszy kości udowej	Zgina staw biodrowyPrzywodzi i odwraca udoKurczac się obustronnie zgina kręgosłup w odcinku lędzwiowym w przód przy jednostronnym skurczu w bokPodnosi tułów przy ustalonych kończynach dolnych
m.biodrowy(m.iliacus)		Dół biodrowy	Kretarz mniejszy kości udowej	Przywodzi i odwraca udoPodnosi tułów przy ustalonych kończynach dolnych
m.lędxwiowy mniejszy(m.psoas minor)		Jest mięśniem niewielkim i niestałymPołożony od przodu od m.lędzwiowego wiekszego		Napina powięź biodrową
zewnętrzne mięśnie miednicy
m.pośladkowy wielki(m.gluteus maximus)		Pow.posladkowa talerza biodrowego do tyłu od kresy pośladkowej tylnejBoczny brzeg kości krzyzowej i guzicznejWiązadlo krzyżowo guziczne	Włókna części górnej(pasmo biodrowo piszczelowe powięzi szerokiej uda)Włókna dolnej częsci(guzowatość pośladkowa kości udowej)	Prostuje staw biodrowyUtrzymuje pionową postawę ciałaObustronny skurcz wysuwa miednicę ku przodowi a jednostronny w bok (przy ustalonych kończynach dolnych)Prostuje kolanoOdwraca i przywodzi udo
m.napinajacy powięź szeroką(m.tensor fasciae latae)		Kolec biodrowy przedni górnyPowięź pośladkowa	Kłykieć boczny kości piszczelowej	Zgina, nawraca i odwodzi udoNapina powięź szerokaUstala wyprostowany staw kolanowy przyczyniając się do utrzymania pionowej postawy ciałaZgięty staw kolanowy zgina jeszcze bardziej
m.pośladkowy średni(m.gluteus medius)		Pow.pośladkowa talerza biodrowego miedzy kresą pośladkowa przednią a tylnia	Krętarz większy kości udowej	Odwodzą udoPochylaja miednice w bok (przy ustalonych kończynach dolnych)Część przednia zgina i nawraca staw biodrowyCzęść tylna prostuje i nawraca go
m.pośladkowymały(m.gluteus minius)		Pow.pośladkowa talerza biodrowego miedzy kresą pośladkowa dolną a przednią
m.gruszkowaty(m.piriformis)		Miedniczna pow.kości krzyżowej na wysokości drugiego do czwartego jej segmentu	Przyśrodkowa strona krętarz większego kości udowej	Odwraca, odwodzi i prostuje udo
m.zasłaniacz wewnętrzny(m.obturatoriusinternus)		Pow.wewnętrzna błony zasłonowej i kostne ograniczenie otworu zasłonionego	Dół krętarzowy kości udowej	Odwraca , przywodzi i prostuje udo
NAZWA		PRZYCZEP POCZĄTKOWY	PRZYCZEP KOŃCOWY	FUNKCJA
MIĘŚNIE OBRĘCZY KOŃCZYNY DOLNEJ CD (czyli mięśnie miednicy)
wewnętrzne mięsie miednicy cd
m.bliżniacze górny i dolny(m.gemelli superior et inferior)		m.bliźniaczy górny(kolec kulszowy)m.bliźniaczy dolny(guz kulszowy)	Dół krętarzowy kości udowej	Wspomagają działanie m.zasłaniacza wewnętrznego
m.czworoboczny uda(m.quadratus femoris)		Guz kulszowy	Grzebień między krętarzowy kości udowej	Odwraca , przywodzi i prostuje udo
m.zasłaniacz zewnętrzny(m.obturatorius externus)		Pow.zewnętrzna błony zasłonowej i kostne ograniczenie otworu zasłonionego	Dół krętarzowy kości udowej	Wspomaga czynności m.czworobocznego uda
MIĘŚNIE PRZEDNIE UDA
m.krawiecki(m.sartorius)		Kolec biodrowy przedni górny	Poniżej kłykcia przyśrodkowego kości piszczelowej	Zgina , odwodzi  i odwraca udoZgina i nawraca goleń
m.czworogłowy uda(m.quadrceps femoris)		Największy pod względwm masy mięsień człowiekaPołożony na przedniej pow.uda.Dzieli się na cztery głowy			Silnie prostuje staw kolanowy
m.prosty uda(m.rectus femoris)		Kolec biodrowy przedni dolny i torebka stawowa	RzepkaGuzowatość piszczeli	Zgina, odwodzi i odwraca udo
m.obszerny boczny(m.vastus lateralis)		Krętarz większyKresa międzykrętarzowaWarga boczna kresy chropowatej kości udowej	Podstawa i brzegi rzepkiGuzowatość piszczeli
m.obszerny przyśrodkowy(m.vastus medialis)		Warga przyśrodkowa kresy chropowatej kości udowej
m.obszerny posredni(m.vastus intermedius)		Przednio boczna strona trzonu kości udowej
m.stawowy kolana(m.articularis genus)		Przednia pow.uda	Torebka stawu kolanowego	Wygładza fałdy torebki stawowej podczas prostowania stawu kolanowego
MIĘŚNIE PRZYŚRODKOWE UDA
m.grzebieniowy(m.pectineus)		Grzebień i guzek łonowy	Kresa grzebieniowa kości udowej poniżej krętarza mniejszego	Przywodzi, odwraca i zgina udo
m.smukły(m.gracjalis)		Gałąź dolna kości łonowej i przylegająca część gałęzi kości kulszowej	Poniżej kłykcia przyśrodkowego kości piszczelowej	Przywodzi, zgina i odwraca udoZgina i nawraca goleń
m.przywodziciel długi(m.adductor longus)		Gałąź górna kości łonowej(obok spojenia łonowego)	Środkowa trzecia część wargi przyśrodkowej kresy chropowatej kości udowej	Przywodzi, odwraca i zgina udo
m.przywodziciel krótki(m.adductor brevis)		Przednia pow.gałezi kości łonowej	Trzecia górna część wargi przyśrodkowej kresy chropowatej kości udowej
NAZWA		PRZYCZEP POCZĄTKOWY	PRZYCZEP KOŃCOWY	FUNKCJA
MIĘŚNIE PRZYŚRODKOWE UDA CD
m.przywodziciel wielki(m.adductor mangus )		Przednia pow.gałezi kości łonowejGałąź kości kulszowej i przyległa część guza kulszowego	Włókna mięśnia rozpoczynające się na gałęzi dolnej kości łonowej i na gałęzi kości kulszowej kończą się wzdłuż wargi przyśrodkowej kresy chropowatej kości udowejWłókna mięśnia rozpoczynającego się na guzie kulszowym kończą się na nadkłykciu przyśrodkowym kości udowej	Przywodzi udoCzęść kończąca się na kresie chropowatej odwraca i zgina udoCzęść kończąca się na nadkłykciu przyśrodkowym uda nawraca i prostuje je
MIĘŚNIE TYLNE UDA
m.półścięgnisty(m.semitendinosus)		Guz kulszowy	Poniżej kłykcia przyśrodkowego piszczeli	Prostuje i przywodzi udoZgina i nawraca goleń
m.półbłoniasty(m.semimembranosus)			Poniżej kłykcia przyśrodkowego piszczeliWięzadło  podkolanowe skośnePowięź goleni
m.dwugłowy uda(m.biceps femoris)		Głowa długa(guz kulszowy)Głowa krótka(środkowa trzecia częśc trzonu wargi bocznej kresy chropowatej)	Głowa strzałki	Zgina i nawraca goleńGłowa długa prostuje, przywodzi i odwraca udo
MIĘŚNIE PRZEDNIE GOLENI
m.piszczelowy przedni(m.tibialis anterior)		Kłykieć bocznyGórna część pow.bocznej trzonu kości piszczelowej oraz przyległa część błony międzykostnej goleni	Strona podeszwowa kości klinowatej przyśrodkowej i I kości śródstopia	Zgina grzbietowo stopęPrzywodzi i odwraca jąPochyla goleń do przodu (przy ustalonej stopie)
m.prostownik długi palców(m.extensor digitorum longus)		Kłykieć boczny piszczeliGłowa strzałki i jej brzeg przedni oraz przyległa część błony międzykostnej goleni	Rozcięgna grzbietowe palców	Zgina grzbietowo stopęPrzywodzi i odwraca jąProstuje palce stopy
m.strzałkowy trzeci(m.peroneus teritus)		m.ten stanowi odczepioną boczna część prostownika długiego palców	Strona grzbietowa podstawy V kości śródstopia	Zgina grzbietowo stopęNawraca i odwraca ją
m.prostownik długi palucha(m.extensor hallucis longus)		Środkowa część powierzchni przyśrodkowej trzonu strzałki oraz przyległa część błony międzykostnej goleni	Podstawa dalszego paliczka palucha	Prostuje paluchaZgina grzbietowo stopę
MIĘŚNIE  BOCZNE GOLENI
m.strzałkowy długi(m.peroneus longus)		Klykieć boczny piszczeliGłowa strzałkiTorebka stawu piszczelowo strzałkowegoGórny odcinek powierzchni bocznej trzonu strzałki	Kość klinowa przyśrodkowa i podstawa  I  kości śródstopia	Nawraca i równcześnie odwodzi  odwodzi stopęZgina ja w kierunku podeszwowym
m.strzałkowy krótkim.peroneus brevis		Środkowa trzecia część pow.bocznej trzonu strzałki	Guzowatość  V  kości śródstopia
NAZWA		PRZYCZEP POCZĄTKOWY	PRZYCZEP KOŃCOWY	FUNKCJA
MIĘŚNIE TYLNE GOLENI
warstwa powierzchowna
m.trójgłowy łydki(m.triceps surae)		Największy mięsień grupy tylnejDzieli się na : m.brzuchaty łydki i m.płasczkowaty		Odwraca i przywodzi stopęPrzyciska ją do podłoża
m.brzuchaty łydki(m.gastocenemius		Głowa boczna(powyrzej kłykcia bocznego kości udowej)Głowa przyśrodkowa(powyżej kłykcia przyśrodkowego kości udowej na pow.podkolanowej)	Guz piętowy	Zgina stopę w kierunku podeszwowymZgina staw kolanowy
m.płaszczko waty(m.soleus)		Tylna pow.głowy strzałkiGórna część trzonu strzałki kresa m.płaszczkowategoPrzyległa część tylniej powierzchni kości piszczelowej		Zgina stopę w kierunku podeszwowym
m.podeszwowy(m.plantaris)		Powyżej kłykcia bocznego kości udowej		Wspomaga działanie mięśnia trójgłowego łydki
warstwa głęboka
m.podkolanowy(m.popliteus)		Nadkłykieć boczny kości udowejTorebka stawu kolanowego	Tylna pow.kości piszczelowej	Zgina goleńPrzy zgiętym kolanie nawraca
m.zginacz długi palców(m.flexor digitorum longus)		Tylna pow.piszczeli	Dalsze paliczki od  II  do  V palca	Zgina stopę podeszwowoOdwraca i przywodzi jąZgina palce
m.piszczelowy tylny(m.tibialis posterior)		Błona międzykostna goleni i przyległe części tylnej pow.kości piszczelowej i strzałkowej	Kość łódkowataTrzy kości klinowateKość sześciennaTrzy środkowe kości śródstopia	Odwraca i przywodzi stopęZgina ją podeszwowo
m.zginacz dłógi palucha(m.flexor hallucis longus)		Tylnia pow.trzonu strzałki	Podstawa dalszego paliczka palucha	Odwraca i przywodzi stopęZgina ją podeszwowoZgina palucha w obu stawach
MIĘŚNIE STOPY
mięśnie grzbietu stopy
m.prostownik krótki palców(m.extensor digitorum brevis)		Grzbietowo boczna pow.kości piętowej przed zatoką stępu	Rozcięgno grzbietowe palców stopy	Prostują  i zginają grzbietowo odpowiednie palce
m.prostownik krótki palucha(m.extensor hallucis brevis)		Grzbietowo boczna pow.kości piętowej przed zatoką stępu	Paliczek bliższy palucha
mięśnie podeszwowe stopy
wyniosłość przyśrodkowa
m.odwodziciel palucha(m.abductor hallucis)		Kość piętowa,łódkowata, klinowata przyśrodkowa i rozcięgno przyśrodkowe	Podstawa paliczka bliższegoTrzeszczka przyśrodkowa	Zgina i odwodzi paluchWzmacnia przyśrodkową najbardziej wypukłą część sklepienia stopy
m.zginacz krótki palucha(m.flexor hallucis brevis)		Podeszwowa pow.trzech kości klinowatychKość łódkowata	Dwa ścięgna na podstawie paliczka bliższego palucha i na obu trzeszczkach	Zgina palucha i wzmacnia podłużne sklepienie stopy
NAZWA		PRZYCZEP POCZĄTKOWY	PRZYCZEP KOŃCOWY	FUNKCJA
MIĘŚNIE STOPY CD
mięśnie podeszwowe stopy cd
wyniosłość przyśrodkowa cd
m.przywodziciel palucha(m.adductor hallucis)		Głowa skośna(podstawa od II do IV kości śródstopia klinowatej bocznej i sześciennej)Głowa poprzeczna(torebki stawów śródstopno paliczkowych od II do V)	Podstawa bliższego paliczka paluchaTrzeszczka boczna	Przywodzi palucha i zgina go w stawie śródstopno policzkowymGłowa poprzeczna zwęża stope wzmacnia wysklepienie poprzeczne stopy
wyniosłość boczna
m.odwodziciel palca małego(m.abductor digiti minimi)		Dolna pow.kości piętowejRozcięgna podeszwowe	V kość śródstopiaPodstawa bliższego paliczka palca małego	Zgina i nieznacznie  odwodzi palec małyWzmacnia podłużne wysklepienie stopy
m.zginacz krótki palca małego(m.flexor digiti minimi)		Podstawa V kości śródstopia	Podstawa paliczka bliższego palca małego	Zgina palec małyWzmacnia podłużne wysklepieni stopy
wyniosłość pośrednia
m.zginacz krótki palców(m.flexor digitorum brevis)		Dolna pow.guza pietowegoRozciegno podeszwowe	Środkowy paliczekOd II do V palca	Zgina palce II – VWzmacnia podłużne wysklepienie stopy
m.czworobocz ny podeszwy(m.quadratus plantae)		Dolna i przyśrodkowa pow.kości pietowej	Ścięgno m.zginacza długiego palców	Reguluje kierunek pociagania
m.glistowate(mm.lumbricales)		Ścięgna końcowe m.zginacza długiego palców	Podstawa paliczków bliższych II – V palca	Zginaja paliczki bliższe II – V palcaPrzywodzą je do palucha
m.międzykostne(mm.interossei)		Trzon kosci śródstopia	Podstawa paliczków bliższych i torebka stawów śródstopono paliczkowych	m.miedzykostne podeszwowe zginaja paliczki w kierunku podwszwowym i przywodzą palce do osi orientacyjnej biegnącej przez drugi palecm.miedzykostne grzgietowe odwodza palce od osi orientacyjnej ustalaja stawy śródstopno paliczkowe
POWIERZCHOWNE MIĘŚNIE GRZBIETU
mięśnie kolcowo ramienne
m.czworoboczny(m.trapezius)		Od kości potylicznej do XIIkręgu piersiowego(kresa karkowa górna, guzowatość potyliczna zewnętrzna, wyrostek kolczysty VII kregu szyjnego, więzadlo karkowe, wszystkie wyrostki kolczyste i więzadła nadkolcowe)	Część zstępująća(koniec barkowy obojczyka)Część poprzeczna(wyrostek barkowy łopatki)Część wstępująca(grzebień łopatki)	Obustronny skurcz całego mięśnia cofa barki i zbliża łopatki do kręgosłupaCzęść zstępująca dzwiga bark ku górze a przy ustalonej obręczy zgina głowę w bok, podczas skurczu obustronnego pochyla głowę do tyluCzęść wstępująca obniża bark a przy ustalonej obręczy unosi tułówCzęść poprzeczna zbliża łopatkę do kręgosłupa
m.najszerszy grzbietu(m.latissimus doris)		Cz.kręgowa(wyrostki kolczyste sześciu dolnych kręgów piersiowych wszystkich lędzwiowych i grzebień krzyżowy pośrodkowy)Cz.biodrowa(warga zewnętrzna częśi przyśrodkowej grzebienia biodrowego)Cz.łopatkowa(zewnętrzna pow.konta dolnego łopatki)	Grzebień guzka mniejszego kości ramiennej	Przy ustalonym kręgosłupie opuszcza uniesione ramię  przywodzi ityłozgina i silnie nawracaPrzy ustalonej kończynie unosi dolne żebra (pomocniczy mięsień wdechowy)
NAZWA		PRZYCZEP POCZĄTKOWY	PRZYCZEP KOŃCOWY	FUNKCJA
POWIERZCHOWNE MIĘŚNIE GRZBIETU CD
mięśnie kolcowo ramienne cd
m.równoległoboczne(m.rhomboidei)		Więzadło karkowe i wyrostki kolczyste dwóch dolnych kręgów szyjnychWięzadło nadkolcowe i wyrostki kolczyste czterech pierwszych kregów piersiowych	Brzeg przyśrodkowy łopatki(do od grzebienia do konta dolnego)	Zbliżają łopatkę do kręgosłupa i przyciskają ja do klatki piersiowej oraz unoszą ją ku górze
m.dzwigacz łopatki(m.levator scapulae)		Wyrostki poprzeczne czterech pierwszych kręgów szyjnych	Kąt górny łopatkiGórny odcinek brzegu przyśrodkowego łopatki	Pociąga łopatkę ku górzePrzy ustalonej obręczy barkowej zgina kręgosłup szyjny bocznieA przy skurczu obustronnym ku tyłowi
mięśnie kolcowo żebrowe
m.zębaty tylny górny(m.serratus posterior superior)		Więzadło karkowe i wyrostki kolczyste dwóch ostatnich kręgów szyjnychWięzadło nadkłykciowe i wyrostki kolczyste dwóch pierwszych kręgów piersiowych	Zewnętrzna pow.od II do V żebra	Unosi górne zebra(m.wdechowy)
m.zębaty tylny dolny(m. serratus posterior inferior)		Powięż piersiowo lędzwiowa i wyrostki kolczyste dwóch ostatnich kręgów piersiowych i dwóch pierwszych kręgów kędzwiowych	Dolny brzeg czterech ostatnich żeber	Pociąga ostatnie żebra w dół(m.wydechowy)
GŁĘBOKIE MIĘŚNIE GRZBIETU
długie mięśnie grzbietu
pasmo boczne
m.płatowaty(m.splenius)		Więzadło karkowe oraz wyrostki kolczyste i więzadła nadkolcowe pięciu pierwszych kręgów piersiowych	m.płatowaty głowy(wyrostek sutkowy kości skroniowej)m.płatowaty szyi(wyrostki poprzeczne trzech pierwszych kręgów szyjnych)	m.płatowaty głowy w działaniu obustronnym zgina głowęku tyłowi,kurcząc się jednostronnie obraca twarz unosząc ja jednocześnie do górym.płatowaty szyi podczas skurczu obustronnego zgina szyję do tyłu,przy działaniu jednostronnym skręca ją
MIĘSIEŃ        PROSTOWNIK        GRZBIETU	m.biodrowo lżebrowy(m.iliocostalis)			Działając jednostronnie zginaja kręgosłup w kierunku bocznymObustronny skurcz prostuje kręgosłupi zgina ku tyłowi
	m.biodrowo żebrowo lędzwiowy(m.iliocostalis lumborum)	Wspólna masa mięśniowa	Kąty sześciu dolnych żeber
	m.biodrowo żebrowy klatki piersiowej(m.iliocostalis thoracisj)	Kąty sześciu dolnych żeber	Kąty sześciu górnych żeber
	m.biodrowo żebrowy szyi(m.ilicostalis cervicis)	Katy żeber od III do VI	Wyrostki poprzeczne kręgów szyjnychod III do VI
NAZWA		PRZYCZEP POCZĄTKOWY	PRZYCZEP KOŃCOWY	FUNKCJA
GŁĘBOKIE MIĘŚNIE GRZBIETU CD
długie mięśnie grzbietu cd
pasmo boczne cd
MIĘSIEŃ              PROSTOWNIK              GRZBIETU	m.najdłuższy(longis simus )
	m.najdłuższy klatki piersiowej(longissimus thoracis )	Wspólna masa mięśniowa	Wiązki boczne(wyrostki żebrowe kręgów lędzwiowych,w odcinku piersiowym kąty żeber)wiązki przyśrodkowe(wyrostki dodatkowe kręgów lędzwiowych  i wyrostki poprzeczne kręgów piersiowych)
	m.najdłuższy szyi(longissimus cervicis)	Wyrostki poprzeczne od I do VI kręgu piersiowego	Wyrostki poprzeczneod II do V kręgu szyjnego
	m.najdłuższy głowy(longissimus capitis)	Wyrostki poprzeczne kręgów piersiowychod I do IIIi kręgów szyjnychod III do VII	Wyrostek sutkowy kości skroniowej	Przy skurczu jednostronnym zgina i pochla glowe bocznieObustronny skurcz pochyla głowę do tyłu
pasmo przyśrodkowe
m.kolcowy(m.spinalis)				Przy działaniu jednostronnym bierze udział w bocznych zgięciach kręgosłupaProstuje go kurcząc się obustronnie  i pochyla głowę do tyłu
m.kolcowy klatki piersiowej(m.spinalis thoracis)		Wyrostki kolczyste górnych kręgów lędzwiowych i dolnych piersiowych	Wyrostki kolczysteod II do VII kręgu piersiowego
m.kolcowy głowy(m.spinalis capitis)		Wyrostki kolczyste górnych kręgów piersiowych i dolnych kręgów szyjnych	Kość potyliczna w sąsiedztwie guzowatości potylicznej zewnętrznej
m.pólkolcowy(m.semispinalis)		Wyrostki poprzeczne	Wyrostki kolczysteod IV  do VI kręgów wyżej	Działając jednostronnie skręcają kręgosłup w przeciwną stroneDziałając obustronnie prostują go
m.wielodzielny(m.multifindus)			Wyrostki kolczysteod II  do IV kręgów wyżej
m.skrecające(mm.rotatores)			Wyrostki kolczysteod I  do II  kręgów wyżej
krótkie mięśnie grzbietum.
m.międzykolcowemm.interspinales		Wyrostki kolczyste w szyjnej i lędzwiowej części kręgosłupa	Wyrostki kolczyste w szyjnej i lędzwiowej części kręgosłupa	Biorą udział w prostowaniu kręgosłupa szyjnego i lędzwiowego
m.międzypoprzeczne(mm.intertransversarii)		Wyrostki poprzeczne lub żebrowe w szyjnej i lędzwiowej części kręgosłupa	Wyrostki poprzeczne lub żebrowe w szyjnej i lędzwiowej części kręgosłupa	Biorą udział w bocznych zgięciach kręgosłupa szyjnego i lędzwiowego
mięśni podpotyliczne
m.prosty tylny większy głowy(m.rectus capitis posterior major)		Wyrostek kolczysty kręgu obrotowego	Środkowy odcinek kresy karkowej dolnej kości potylicznej	W trakcie obustronnego działania pociąga głowę ku tyłowiPrzy skurczu jednostronnym obraca ją kierując twarz w tę sama stronę
m.prosty tylny mniejszy głowy(m.rectus capitis posterior minor)		Guzek tylny kregu szczytowego	Poniżej kresy karkowej dolnej kości potylicznej
m.skośny dolny głowy(m.obliquus capitis inferior)		Wyrostek kolczysty kręgu obrotowego	Wyrostek poprzeczny kręgu szczytowego
NAZWA		PRZYCZEP POCZĄTKOWY	PRZYCZEP KOŃCOWY	FUNKCJA
mięśni podpotyliczne cd
m.skośny górny głowy(m.obliquus capitis superiorr)		Wyrostek poprzeczny kręgu szczytowego	Ponizej bocznego odcinka kresy karkowej dolnej kości potylicznej	Kurcząc się jednostronnie skręca głowę w przeciwną stronęPrzy obustronnym skurczu pociąga głowe ku tyłowi
POWIERZCHOWNE MIĘŚNIE KLATKI PIERSIOWEJ
m.piersiowy większy(m.pectoralis major)		Część obojczykowa:(koniec mostkowy obojczyka)Część mostkowo żebrowa:(pow.przednai mostka i chrząstek żeber przawdziwych)Część brzuszna:(przednia blaszka pochewki mięśnia prostego brzucha)	Grzebień guzka większego kości ramiennej	Równoczesny skurcz całego mięśnia nawraca opuszcza i przywodzi ramie do przedniej ściany klatki piersiowejPrzy ustalonym ramieniu dzwiga całe ciało ku górzeSkurcz części obojczykowej przodozgina ramiePomocniczy mięsień wdechowy
m.piersiowy mniejszy(m,pectoralis minor)		Zewnętrzna pow.przednich końców żeber kostnych od III do V	Wyrostek kruczy łopatki	Obniża obręcz kończyny górnej pociąga ją przyśrodkowo i do  przoduObraca łopatkę dookoła osi strzałkowejPomocniczy mięsień wdechowy
m.podobojczykowy(m.subcalvicus)		Chrząstka pierwszego zebra	Dolna pow.końca barkowego obojczyka	Pociąga obojczyk ku dołowi i do przodu
m.zębaty przedni(m.serratus anterior)		Zew.pow. dziewięciu górnych żeber	Część górna(kąt górny łopatki)Część środkowa(brzeg przyśrodkowy łopatki)Cęść dolna(kąt dolny łopatki od strony żebrowej)	Przyciska łopatkę do ściany klatki piersiowej przesuwa ją bocznie i do przoduSkurcz części górnej pociąga bark do przoduSkurcz części dolnej pociąga bark ku dołowi i pociąga dolny kąt łopatki do przodu
GŁĘBOKIE MIĘŚNIE KLATKI  PIERSIOWEJ
m.międzyżebrowe zewnętrzne(mm.intercostales externi)		Dolna krawędź żebra wyżej położonego	Górny brzeg żebra niżej położonego	Unoszą żebraGłówne mięśnie wdechowe
m.miedzyżebrowe wewnetrzne(mm.intercostales interni)		Wewnętrzna pow.żebra niżej położonego	Dolny brzeg żebra położonego wyżej	Obniżają żebraGłówne mięśnie wydechowe
m.podżebrowe(m.subcostales)		Wew.pow.żebra	Dolny brzeg żebra położonego od I do II żebra wyżej	Wspomaga mięśnie międzyżebrowe wew.
m.poprzeczny klatki piersiowej(m.transvaerus thoracis)		Tylna pow.wyrostka mieczykowatego  i dolna cześć trzonu mostka	Granica kostno-chrestnaod  II  do  VI  żebra	Pomocniczy mięsień wdechowy
MIĘŚNIE BOCZNE BRZUCHA
m.skośny zewnętrzny brzucha(m.obliquus externus abdominis)		Zew.pow. od V do XII  żebra	Włókna ścięgniste krzyżują się z włóknami strony przeciwnej kończąc się w kresie białejWłókna mięśnia rozpoczynające się najbardziej z tyłu kończą się na wardze zew.grzebienia biodrowego	Obustronny skurcz powoduje zgięcie do przodu kręgosłupa lędźwiowego wraz z klatką piersiowąJednostronny skurcz zgina w stronę boczną klatkę piersiową i kręgosłup oraz skręca tułów w stronę przeciwnąPrzy ustalonym kręgosłupie unosi miednicę
NAZWA		PRZYCZEP POCZĄTKOWY	PRZYCZEP KOŃCOWY	FUNKCJA
MIĘŚNIE BOCZNE BRZUCHA CD
m.skośny wewnętrzny brzucha(m.obliquus internus abdominis)		Powięź piersiowo lędźwiowaKresa posrednia grzebienia biodrowego i więzadło pachwinowe	Trzy ostatnie żebra i kresa biała	Skurcz obustronny zgina kręgosłup do przodu oraz pociąga klatkę piersiowa w dół powodując wydechSkurcz jednostronny skręca tułow w te samą strone
m.poprzeczny brzucha(m.transverusabdominis)		Wewnętrzna pow.sześciu dolnych żeberPowięź piersiowo lędźwiowaWyrostki żebrowe kręgów lędźwiowychWarga wew.grzebienia biodrowegoWiązadło pachwinowe	Kresa biala i pochewka m.prostego brzucha	Zwęża dolną cześć klatki piersiowej przyczyniając się do wydechuWytwarza tłocznie brzuszną
MIĘŚNIE PRZEDNIE BRZUCHA
m.prosty brzucha(m.rectus abdominis)		Przednia pow.  od Vdo VII żebraWyrostek mieczykowaty mostka	Gałąź górna kości łonowejPrzednia pow.spojenia łonowego	Zgina tułów do przoduPrzy ustalonym  tułowiu unosi miedniceOpuszcza dolne żebra działając jako miesień wydechowy
m.piramidowy(m.pyramidalis)		Gałąź górna kości łonowej	Kresa biała	Napina kresę białą
MIĘŚNIE TYLNE BRZUCHA
m.czworoboczny lędźwi(m.quadratus lumborum)		Warstwa przednia(wyrostki żebrowe kręgów lędźwiowych)Warstwa tylna(warstwa wew.grzebienia biodrowego)	Warstwa przednia(XII żebro)Warstwa tylna(wyrostki żebrowe kręgów lędźwiowych i XII żebro)	Skurcz jednostronny zgina kręgosłup ledźwiowy w bokSkurcz jednostronny obniża XII parę żeber
POWIERZCHOWNE MIĘŚNIE SZYI
m.szeroki szyi(m.platysma)		Tkanka podskórna na wysokości  II żebra	Zew.pow.trzonu żuchwyOkolice kąta ust oraz bocznie do powięzi przyuszniczej i żwaczowej	Unosi skórę szyiPociąga kąty ust w dół i do boku nadając twarzy wyraz strachu
m.mostkowo-obojczykowo-sutkowy(m.sternocleidomastoideus)		Głowa przyśrodkowa(rękojeść mostka)Głowa boczna(koniec mostkowy obojczyka)	Wyrostek sutkowy kości skroniowejKresa karkowa górna kości potylicznej	Jedniostronny skurcz przy ustalonej klatce piersiowej pochyla głowę w tę samą stronę  jednocześnie obraca ją w przeciwnąi unosi twarz ku górzeW pozycji leżącej unosi głowęPrzy ustalonej głowie unosi mostek działając jako pomocniczy mięsień wdechowy
ŚRODKOWE MIĘŚNIE SZYI
mięśnie podgnykowe
m.mostkowo-gnykowym.sternohyoideus		Górna część mostka	Kość gnykowa	Pociąga kość gnykową ku dołowi (głównie podczas żucia i przełykania)Ustalają kość gnykową umożliwiając prace innych mięśni przyczepiających się do kości gnykowej
m.tarczowo-gnykowy(m.thyrohyoideus)		Przedłużenie poprzedniego mięśnia
m.łopatkowo-gnykowy(m.omohyoideus)		Górny brzegłopatki
NAZWA		PRZYCZEP POCZĄTKOWY	PRZYCZEP KOŃCOWY	FUNKCJA
ŚRODKOWE MIĘŚNIE SZYI
mięśnie podgnykowe cd
m.mostkowo-tarczowy(m.sternothyroideus)		Mostek	Chrząstka tarczowa	Pociąga kość gnykową ku dołowi (głównie podczas żucia i przełykania)Ustalają kość gnykową umożliwiając prace innych mięśni przyczepiających się do kości gnykowej
mięśnie nadgnykowe
m.dwubrzuścowy(m.digastricus)		Brzusiec tylny(wcięcie sutkowe kości skroniowej)Brzusiec przedni(kość gnykowa)	Brzusiec tylny(kość gnykowa)Brzusiec przedni(dół brzuścowy żuchwy)	Przy ustalonej żuchwie unosi kość gnykowąPrzy ustalonej kości gnykowej obniża żuchwę
m.rylcowo-gnykowy(m.stylohyoideus)		Wyrostek rylcowaty kości skroniowej	Kość gnykowa	Pociąga kość gnykową ku górze i do tyłu
m.bródkowo-gnykowy(m.geniohyoideus)		Kolec bródkowy żuchwy		Pociąga kość gnykową ku górze i do przoduPrzy ustalonej kości gnykowej obniża żuchwę
m.żuchwowo-gnykowy(m.mylohyoideus)		Wewnętrzna strona trzonu żuchwy	Trzon kości gnykowejSzew ścięgnisty	Przy ustalonej żuchwie unosi kość gnykową napina dno jamy ustnej i unosi językPrzy ustalonej kości gnykowej unosi żuchwę
MIĘŚNIE GŁĘBOKIE SZYI
mięśnie pochyłe
m.pochyły przedni(m.scalenus anterior)		Wyrostki poprzeczne kręgów szyjnychod III do VI	Guzek mięśniapochyłego I żebra	Skurcz jednostronny zgina kręgosłupszyjny w bokPrzy ustalonym kręgosłupie szyjnym skurcz mięśni powoduje unoszenie górnych żeber(pomocnicze mięśnie wdechowe)mięśnie przednie biorą udział  w zginaniu szyi ku przodowi przy obustronnym skurczu
m.pochyły środkowy(m.scalenus medius)		Wyrostki poprzeczne wszystkich kręgów szyjnych	Górna pow. I żebra
m.pochyły tylny(m.scalenus posterior)		Wyrostki poprzeczne dwóch trzech ostatnich kręgów szyjnych	Brzeg górny drugiego żebra
mięśnie przedkręgowe
m.długi szyi(m.longus coli)		Przednia pow.kręgosłupa szyjnego	Wyrostki poprzeczne i podstawa czaszki	Podczas skurczu jednostronnego zginają kręgosłup szyjny w bokSkurcz obustronny powoduje zgięcie kręgosłupa i głowy do przodu
m.długi głowy(m.longus capitis)
m.prosty głowy przedni(m.rectus capitis anterior)
m.prosty głowy boczny(m.rectus capitis lateralis)
NAZWA		PRZYCZEP POCZĄTKOWY	PRZYCZEP KOŃCOWY	FUNKCJA
MIĘŚNI GŁOWY
MIĘŚNIE SKLEPIENIA CZASZKI (mięśnie mimiczne)
m.naczaszny(m.epicranius)		Składa się z mięśnia potyliczno – czołowego  oraz mięśnia  skroniowo – ciemieniowegoMiędzy którymi rozpięte jest szerokie, płaskie rozcięgno zwane czepcem ścięgniastym
m.potyliczno czołowym.occipitofrontalis		Z tyłu czepca łączy się z nim brzusiec potyliczny a z przodu parzysty brzusiec czołowy
m.skroniowo ciemieniowy(m.temporopaarietalis)		Obie strony czepca ścięgnistego	Chrząstka małżowiny usznej	Skurcz mięśnia wywołuje poprzeczne zmarszczki na czole  nzdajać twarzy wyraz uwagi
MIĘŚNIE SZPARY POWIEK(mięśnie mimiczne)
m.okręzny oka(m.orbicularis oculi)		Część oczodołowa(najsilniejsza położona obwodowo dookoła wejścia do oczodołu zachodzi na czoło skroń i policzek)Część powiekowa(położona dośrodkowo od poprzedniej a jej włókna biegną w obu powiekach)Część łzowa(najmniejsza położona najgłębiej do tyłu od woreczka łzowego)		Część oczodołowa zaciska powieki pociąga brwi przyśrodkowo i ku dołowiCzęść powiekowa zwiera szparę powiek(mruganie)Część łzowa rozwiera woreczek łzowy
m.marszczący brwi(m.corrugator supercilii)		Leży obok nasady nosa skąd biegnie do skóry brwi		Wytwarza 2-3 fałdy między brwiami
m.podłużny(m.procerus)		Położony w okolicy międzybrwiowej		Wywołuje poprzeczne fałdy u nasady nosa
MIĘŚNIE SZPARY UST(mięśnie mimiczne)
m.okrężny ust(m.orbicularis oris)		Część brzeżna(położona bliżej szpary ust)Część wargowa(położona obwodowo)		Część brzeżna(zwęża czerwień wargową i zwraca wargi do zewnątrz)Część wargowa(skurcz tej części poszerza czerwień wargowąi wywija wargi na zewnątrz np. podczas gwizdania lub pocałunku )
m.obniżacz wargi dolnej(m.depressor labii inferoris)		Kształtu czworokątnegoPołożony poniżej szpary ustBiegnie do skóry wargi dolnej		Podczas skurczu
m.bródkowy(m.mentalis)		Ułożony strzałkowo przyśrodkowo od mięśnia poprzedniego		Uwypukla bródkę i nadaje twarzy wyraz nadsądny
m.obniżacz kąta ust(m.depressor anguli oris)		Płaski trójkątnyRozciąga się od żuchwy do kąta ust		Jego skurcz obniża kąt ust nadając twarzy wyraz smutku cierpienia lub niesmaku
m.śmiechowy(m.risorius)		Biegnie poprzecznie z okolicy policzka do kąta ust		Pociąga kąt ust do boku poszerzając szparę ust
m.jarzmowy większy i mniejszy(m.zygomaticus major et minor)		Biegnie z okolicy kości  jarzmowej	Większy kończy się w okolicy kąta ustMniejszy dochodzi do skóry bruzdy nosowo-wargowej	Pociąga wargę górną ku górze i do boku
NAZWA		PRZYCZEP POCZĄTKOWY	PRZYCZEP KOŃCOWY	FUNKCJA
MIĘŚNIE SZPARY UST CD(mięśnie mimiczne)
m.dzwigacz wargi górnej i skrzydła nosa(m.levator labii superioris alaeque nasi)		Położony bocznie od nosa	Skóra bruzdynosowo-wargowa	Unosi skrzydła nosa i  rozwiera nozdrza
m.dzwigacz wargi górnej(m.levator labii superioris)		Okolica podoczodołowa	Skóra bruzdynosowo-wargowa	Unosi wargę górną i  odsłania górne siekacze
m.dzwigacz kąta ust(m.levator anguli oris)		Dół nadkłowy	Skóra kąta ust	W czasie skurczu unosi kąt ust
m.policzkowy(m.buccinator)		Wyrostki zębodołowe szczęki i żuchwy na wysokości zębów trzonowych	Skóra i błona śluzowa kąta ust i obu warg	Przyciska policzki do zębówPociąga kąt ust do bokuBierze udział podczas ruchu żucia pokarmu
MIĘŚNIE OTOCZENIA NOZDRZY(mięśnie mimiczne)
m.nosowy(m.nasalis)		Rozpoczyna się na szczęce  na wysokości kła i siekacza bocznego	Część poprzeczna(biegnie wachlarzowato do grzbietu nosa)Część skrzydłowa(boczno-tylny brzeg skrzydła nosa)	Część poprzeczna zwęża nozdrzeCzęść skrzydłowa rozwiera nozdrza
m.obniżacz przegrody(m.depressor septi)		Od wysokości bocznego siekacza szczęki	Część błniasta przegrody nosa	Pociąga przegrodę ku tyłowi
MIĘŚNIE UCHA ZEWNĘTRZNEGO (mięśnie mimiczne)
m.małżowiny usznej		Przyczepione między małżowiną uszną i sąsiednimi powięziami są u człowieka w stanie zanikuSłużyły do poruszania małżowiną uszną
MIĘŚNIE ŻUCHWY (mięśnie mimiczne)
m.skroniowy(m.temporalis)		Cała pow.dołu skroniowegoPowięź skroniowa	Wyrostek dziobiasty żuchwy	Unosi żuchwę obraca ją nieco na zewnątrzZaciska zęby cofa wysuniętą żuchwę
m.żwacz(m.masseter)		Kość jarzmowaŁuk jarzmowy	Boczna pow.dolnej części gałęzi żuchwyKąt żuchwy	Współdziała z mięśniem skroniowym w unoszeniu i obracaniu żuchwy na zewnątrzBierze udział w wysuwaniu żuchwy ku przodowi
m.skrzydłowy przyśrodkowy(m.pterygoideus medialis)		Dół skrzydłowy kości klinowej i przylegającym do niej małym odcinku kości podniebiennej i kości szczękowej	Pow.przyśrodkowa kąta żuchwy na tzw.guzowatości skrzydłowatej	Współdziała z mięśniem skroniowymi żwaczowym
m.skrzydłowy  boczny(m.pterygoideus lateralis)		Głowa górna(pow.podskroniowa skrzydła większego kości klinowej)Głowa dolna(boczna pow.wyrostka skrzydłowatego i pow.podskroniowa szczęki)	Dołek skrzydłowy wyrostka kłykciowego żuchwyTorebka stawu skroniowo-żuchwowego	Skurcz obustronny wysuówa żuchwę do przoduSkurcz jednostronny skręca żuchwę do wewnątrz

STAWY JEDNOOSIOWE

NAZWA	BUDOWA	WIĘZADŁA	RODZAJ	RUCH
Staw głowowy dolnyszczytowo obrotowy(articulatio atlantoaxiales)	Dwa symetryczne st.szczytowo obrotowe boczne (prawy , lewy) : dołki stawowe położne na częściach bocznych kr.szczyt.+pow.stawowe górne na trzonie kr.obrotowegoDwa st.szczytowo obrotowe pośrodkowe(przedni i tylni) : P – pow.stawowa zęba kr.obrotowego + dołek zębowy łuku przedniego kr.szczytowegoT – pow.tylna zęba kr.obrotowego+ pow.stawowa więzadła poprzecznego	Więzadło krzyżowe kręgu szczytowegoWięzadło wierzch. zębaWięzadło skrzydłowateBłona pokrywajaca	ProstyŚrubowy	Jednoosiowy :Dookoła osi pionowej wzdłuż zęba kr.obrotowegoSt.boczne – wzdłuż osi zęba (obsuwanie się pow.kr.szczytowego po kr.obrotowych)St.pośrodkowe – dookoła osi pionowej (ruch obrotowy)
Staw głów żebrowych(articulatio capiyumcostarum)	Pow.stawowa głowy żebra + dołek żebrowy dwóch sąsiednich kręgów+ krążek międzykręgowy	Więzadło promieniste i śródstawowe głowy żebra	Sprzężony	Jednoosiowy:Ruch obrotowy wokół osi długiej szyjki żebra
Stawy żebrowo poprzecznearticulatio costotransrersaria	Pow.stawowa guzka zebra + dołek żebrowy wyrostka poprzecznego kr.piersiowego wyst. w zebrach  I – X	Więzadło żebrowo poprzeczne i zebrowo poprzeczne górne i dolne	Sprzężony	Jednoosiowy:Ruch obrotowy wokół osi długiej szyjki żebra
Staw promieniowo łokciowy dalszy(articulatio radioulnaris distalis)	Panewka (utworzona z wcięcia łokciowego kości promieniowej)Pow.wypukła (obwód głowy kości łokciowej)	Krążek stawowy	ProstyObrotowy	Jednoosiowy:Oś pionowa (nawracanie i odwracanie przedramienia)
Staw śródręczno paliczkowy kciuka(articulatio metacarpophalangea pollicis)	Głowa kości I śródręcza + dołek stawowy na podstawie paliczka kciuka		Zawiasowy	Jednoosiowy:Oś poprzeczna(zginanie i prostowanie kciuka)
Stawy miedzypaliczkowe(articulationes interphalangeae manus)	Łączą paliczki każdego palca (w kciuku 1 w pozostałych po 2 stawy międzypaliczkowe bliższe i dalsze)	Więzadła poprzeczne	ProstyZawiasowy	Jednoosiowy:Oś poprzeczna(zginanie i prostowanie)
Staw skokowo goleniowySkokowy górny(articulatio talocrularis)	Pow.stawowa wypukła tworzy bloczek kości skokowej z pow.górną pow.górną przyśrodkową + wklęsla pow.utwrorzona z pow.stawowej dolnej kości piszczelowej i pow.stawowa obu kostwk bocznej i przyśrodkowej	Wiezadlo przysrodkoweWięzadło skokowo strzałkowe przednie i tylneWięzadło pietowo strzałkowe	ZłożonyBloczkowy	Jednoosiowy:Oś poprzeczna(zgięcie grzbietowe i podeszwowe stopy)
Staw skokowo piętowy Skokowy tylny (articulatio subtalaris)	Pow.stawowa  piętowa tylna kości skokowej + pow.stawowa skokowa tylna kości piętowej	Więzadło skokowo piętowe boczne, przyśrodkowe i międzykostne	Złożony	Jednoosiowy:Oś kompromisowa skośna do osi długiej stopy(odwracanie i nawracanie stopy)
STAWY JEDNOOSIOWE CD.
NAZWA	BUDOWA	WIĘZADŁA	RODZAJ	RUCH
Staw skokowo piętowo łódkowy poprzeczny stępu(articulatio talocalcaneoonavicularis)	Pow.stawowa pietowa środkowa i przednia + pow.stawowa skokowa środkowa i przednia + pow.stawowa łódkowa głowy	Więzadlo przyśrodkoweWięzadło skokowo łódkoweWięzadlo piętowo łódkowe ipietowo łódkowe podeszwowe		Jednoosiowy:Oś kompromisowa skośna do osi długiej stopy(odwracanie z przywodzeniem i zgieciem podeszwowym, nawracanie z odwodzeniem i zgięciem grzbietowym stopy)
Piętowo sześcienny(articulatio calcaneocuboidea)	Siodełkowata pow.stawową sześcienną kości piętowej + pow.stawowa blizsza kości sześciennej	Więzadlo piętowo szescienne, piętowo szescienne podeszwowe Więzadlo podwszwowe	Prosty	Jednoosiowy:Oś strzałkowa(zwiększenie nawracania i odwracania w stawach skokowych dolnych)
Staw międz.palicz.	Łączą paliczki każdego palca (w I 1 w pozostałych po 2 staw bliższe i dalsze)	Więzadła poboczne	ProstyZawiasowy	Jednoosiowy:Oś poprzeczna

STAWY DWUOSIOWE

NAZWA	BUDOWA	WIĘZADŁA	RODZAJ	RUCH
Staw głowowy górnyszczytowo potyliczny(articulatio atlantoocipitalis)	Dwa symetryczne stawy : kłykcie potyliczne + dołki stawowe górne kręgu szczytowego	Błona szczytowo potyliczna przednia i tylna	ProstyKłykciowy	Dwuosiowy:Oś poprzeczna (zginanie i prostowanie głowy)Oś strzałkowa(zgięcia w bok)
Staw łokciowy(articulatio cubiti)	Icz. ramienno łokciowa (pow.stawowa bloczka kości ramiennej+wcięcie bloczkowe kości łokciowej )Iicz. ramienno promieniowa (pow.stawowa główki kości ramiennej+ dwa stawy głowy kości promieniowej)IIIcz. promieniowo łokciowa (wcięcie promieniowe kości łokciowej + obwód stawowy głowy kości promieniowej)	Więzadło poboczne promieniowe  i łokcioweWięzadło pierścieniowateWięzadło czworokątne	Złożony(zawiasowo obrotowy)	Dwuosiowy:Oś poprzeczna(zginanie i prostowanie)os podłużna(odwracanie i nawracanie)
Staw promieniowo nadgarstkowy(articulatio radiocarpea)	Panewka (utworzona przez pow.stawową nadgarstka kości promieniowej) + pow.wypukła (wszystkie kości szeregu bliższego nadgarstka z wyjątkiem kości grochowatej)	Więzadło międzykostne nadgarstka	ZłożonyEpileptyczny	Dwuosiowy:Oś poprzeczna(zginanie dłoniowe i grzbietowe ręki)Oś dłoniowo grzbietowa(odwodzenie ręki w kierunku łokciowym i promieniowym)
Staw nadgarstkowo śródręczny kciuka siodełkowaty(articulatio carpometacarpea pollicis)	Pow.stawowa kości czworobocznej większej + pow.stawowa podstawy I kości śródręcza			Dwuosiowy:Oś dłoniowo grzbietowa(odwodzenie iprzywodzenie kciuka)Oś promieniowo łokciowa(przeciwstawianie i odprowadzanie kciuka)
Stawy śródręczno paliczkowe(aritculationes metacarpophalangeae)	II – V głowy kości śródręcza + dołki stawowe położone na podstawie członów bliższych palców	Więzadło poboczneWięzadło poprzeczne głębokie śródręcza	ProstyKulisty	Dwuosiowy:Oś poprzeczna(zginanie i prostowanie palców)Oś grzbietowo dłoniowa(przywodzenie i odwodzenie)
Staw kolanowy(articulatiogenus)	Pow.stawowe tworzą oba kłykcie kości udowej + pow.stawowe górne kłykci kości piszczelowych + pow.wewnętrzna rzepki przylegająca do klykcia kości udowej	Więzadła wew. (krzyżowe tylne, przednie i poprzeczne kolana )	ZłożonyZawiasowo obrotowy	Dwuosiowy:Oś poprzeczna(zgięcie i wyprost)Oś pionowa(nawrac. i odwrac.)
Stawy śródstopno paliczkowe	Głowy kości śródstopia  z podstawami paliczków bliższych palców	Więzadło poboczne, podeszwowe i poprzeczne głebokie środstopia	ProstyKłykciowy	Dwuosiowy:Oś poprzeczna(zgięcie podeszwowe i grzbietowe)

STAWY WIELOOSIOWE

NAZWA	BUDOWA	WIĘZADŁA	RODZAJ	RUCH
Staw mostkowo obojcztkowy(articulatio sternocalvicularis)	Pow.st.konca mostkowego obojczyka+ wciecie obojczykowe mostka wraz z przylegającą cześcią chrząstki I zebra	Krążek stawowyWięzadło mostkowo obojczykowe przednie i tylneWięzadło między obojczykoweWięzadło żebrowo obojczykowe	Kulisty	Wieloosiowy:Wysuwanie, cofaniePodnoszenie,OpuszczanieObrót dookoła osi długiej obojczyka
Staw barkowo obojczykowy(articulatio acromioclavicularis)	Pow.stawowa barkowa obojczyka+pow.stawowa wyrostka barkowego łopatki	Więzadło barkowo obojczykoweWięzadło kruczo obojczykowe (w.czworoboczne w.storzkowate)	Sprzężony	Wieloosiowy:Unoszenie i obniżanie wysuwanie, cofanie oraz nieznaczne ruchy obrotowe
Staw ramienny(articulatio humeri)	Pow.stawowa głowy kości ramiennej+ panewka stawowa (wydrążenie stawowe przechodzące w obrąbek stawowy)	Więzadło kruczo ramienneWiezadło obrąbkowo ramienne	ProstyKulisty	Wieloosiowy:Os strzałkowa (odwodzenie i przywodzenie)Oś poprzeczna (unoszenie prostowanie i zginanie ramienia)Oś podłużna (nawracanie i odwracanie)
Staw biodrowy(articulatio coxae)	Pow.stawowe tworzą pow.księżycowatą panewki kości miednicznej+ pow.stawowa głowy kości udowej	Więzadło udowo biodrowe, kulszowe, łonowe	ProstyKulisto panewkowy	Wieloosiowy:Oś poprzeczna(zgięcie i wyprost)Oś strzałkowa(odwodzenie i przywodzenie)Oś pionowa(nawracanie i odwracanie)

STAWY PŁASKIE

NAZWA	BUDOWA	WIĘZADŁA	RODZAJ	RUCH
Staw nadgarstkowo śródręczny(articulationes carpometacarpeae)	Pow.stawowe dalsze kości szeregu dalszego nadgarstka + pow.stawowe bliższe podstaw kości sródręcza		Prosty	Płaski
Stawy międzyśródręcz.	3 stawy (tworzą je zwrócone ku sobie pow.stawowe podstaw odII doV kości śródręcza)			Płaski
Staw krzyżowo biodrowy(articulatio sacroiliaca)	Pow.stawowa (utworzona przez pow.uchowatą kości krzyżowej i miednicznej)	Więzadla bezpośrednie (krzyzowo biodrowe:brzuszne grzbietowe międzykostne)Więzadła pośrednie(biodrowo lędzwiowe, krzyżowo guzowe, krzyżowo kolcowe)	Póścisły	Bardzo mała ruchomość
Staw piszczelowo strzałkowy(articulatio tibiofibularis)	Pow.stawową tworzy głowa kości strzałkowej + pow.stawowa strzałkowa piszczeli	Wiezadło przednie i tylne głowy strzałkiBłona miedzykostna goleniWięzozrost piszczelowo strzałkowy		Płaski:Bardzo mała ruchomość
Staw klinowo łodkowy(articulatio cuneonavicularis)	Pow.stawowa 3kości klinowatych+ pow.stawowa kości klinowatej	Liczne i krótkie wiezadla zespajajace kosci ze sobą	ZłożonyPółścisły	Płaski:Ograniczona ruchomość z uwagi na płaskie pow.stawowe
Stawy stepowo środstopne(articulationes tarsometatarseae)	3 kości klinowate + kość sześcienna z podstawami I – V kości sródstopia	Liczne wiezadla wzmacniane przez torebkę stawowa		Minimalna mozliwośc ruchów, ruchy ślizgowe
Stawy miedzyśródstopne(articulationes intermetatarseae)	Pow.stawowa podstaw kości II – V			Płaski:Minimalna mozliwośc ruchów, ruchy ślizgowe

Znalezione na sciaga.pl. Autor: pajeczyca19 Dodano: 2005-02-24