Ból biodra – z czego wynika i jak sobie z nim radzić

Zajmiemy się dzisiaj bólem w biodrze (boli mnie noga w biodrze nie moge chodzić dobrze). Najczęstszą chorobą biodra może być dolegliwość zwyrodnieniowa stawu, polegająca na przedwczesnym zużyciu oraz zwyrodnieniu tkanek. Zdarzają się też urazy biodra, do ktorych najczęściej dochodzi w wyniku upadku albo podczas fizycznego wysiłku, w ktorym staw ów może być nadmiernie obciążony. jak wiadomo staw biodrowy to także wieloosiowy staw kulisty, łączący udo z miednicą. 

Biodro umożliwiając dużo skomplikowanych ruchów kończyną dolną, może być niezmiernie ważne dla funkcji lokomocyjnych człowieka. Dolegliwość zwyrodnieniowa stawu może być to także jedna z najczęstszych przyczyn bólów biodra, obok zapalenia kaletek krętarzowych, u młodych osób. Chorują dużo cześciej mężczyźni niż kobiety. Częsta może być u młodych mężczyzn w wieku od 20 do 30 lat, ale też często występuje w przedziale wiekowym od 50 do 60 lat. Predysponują do niej: zluszczenie nasady bliższej nasze kości udowej, wrodzone zwichnięcie, dolegliwość Perthesa, dysplazja panewki, różnica w długości kończyn, duże obciążenie kończyny. Może się pojawić u sportowców trenujących podnoszenie ciężarów. Wystepować może charakterystyczny ból w pachwinie, promieniujący wzdłuż uda, po przyśrodkowej stronie, aż do kolana i lekkie utykanie, zwlaszcza po wstaniu. Utrudnione może być funkcjonowanie chorego; chory posiada trudności z poruszaniem sie, spaniem, ból występuje także w spoczynku. Niestety wtenczas więc już jedyną alternatywa przynoszącą ulgę oraz poprawę funkcjonowania pacjenta może być protezoplastyka. Niektóre dolegliwości biodra powinny wymagać przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego (np. zaawansowana dolegliwość zwyrodnieniowa stawów). Jednakże u większości pacjentow z bólem biodra, dolegliwości mijają po zastosowaniu leczenia właściwego nieoperacyjnego. Dolegliwości bólowe i ograniczenie funkcji stawu biodrowego powinny być też wynikiem wielu schorzeń. Niejednokrotnie przyczyna bólu może być zlokalizowana w miejscu znacznie oddalonym od stawu biodrowego. Powinny to także być też np. dolegliwości kręgosłupa, narzadów jamy brzusznej bądź schorzenia nowotworowe. Najczęstszą jednakże przyczyną może być dolegliwość zwyrodnieniowa stawu. Koksartroza po chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego może być drugą, najczęstszą, przyczyną inwalidztwa w przebiegu procesu zwyrodnieniowego dotyczącego dużych stawow obwodowych. Jak ważnym problemem medycznym oraz społeczno-ekonomicznym może być patologia obejmująca stawy, świadczą dane statystyczne potwierdzające drugą pozycje procesu zwyrodnieniowego stawów, wkrótce po chorobach układu sercowo-naczyniowego, pośród przyczyn inwalidztwa.

Ze względu na ciągłe obciążenie, staw biodrowy może być atakowany poprzez różnego rodzaju choroby, ból biodra, a z wiekiem staje się on coraz słabszy. Jałowa martwica kości, zwłaszcza u alkoholików, u osób nadużywających sterydy albo u chorych z anemią sierpowatokrwinkową. Zapalenie stawu, staw może być też zajęty poprzez reumatoidalne zapalenie stawów, a również w wyniku septycznego zapalenia stawu albo ZZSK. Dolegliwość zwyrodnieniowa stawu biodrowego należy do przewleklych oraz postępujących procesów, ktorych etiologia może być jedynie w niewielkim stopniu poznana. Wg różnorodnych autorów częstość występowania koksartrozy w wieku powyżej 45 roku życia wynosi u kobiet od około 3,5 do 8%, z kolei u meżczyzn od 3 do 3,7% oraz w miarę starzenia się populacji wzrasta. Skoro przyczyną dolegliwości byl uraz to także powinniśmy dowiedzieć się jak przebiegał uraz, jaka była pozycja ciała. Innymi słowy jakie siły działały na biodro w trakcie urazu. Co pojawilo się bezpośrednio po urazie? Skoro ból, to także gdzie był zlokalizowany (może dzisiaj w czasie badania ból posiada inną lokalizacje), czy może pojawił sie obrzek oraz czy może doszło do zaburzenia funkcji (możliwość odciążania). Np. duży uraz, mocny bol lokalny oraz brak możliwość obciążania bezpośrednio po urazie wskazuje na złamanie, natomiast stopniowo pojawiający sie ból bez przyczyny, w okolicy pachwiny, czasami promieniujący na przednią stronę uda, może wskazywać na rozpoczynające się zapalenie stawu. Dolegliwości bez urazu, bez przyczyny powinny pojawić się niespodziewanie (dna moczanowa, wole ciałko stawowe) albo stopniowo (zapalenie stawu). Ból biodra może mieć różne umiejscowienie oraz objawy towarzyszące w postaci zaburzeń ruchomości stawu, zaburzeń chodu itp. Każda informacja o lokalizacji oraz charakterze bolu może być ważna, ponieważ może wskazać gdzie leży prawdopodobna przyczyna dolegliwości. Dolegliwość zwyrodnieniowa stawu to także niezapalne, postępujące zmiany w stawach wynikające z nagłego albo przewlekłego uszkodzenia elementów stawu, w szczególności, chrząstki stawowej. Najcześciej z wiekiem jako efekt wieloletniego przeciażania stawu.

Staw biodrowy może być jednym z największych stawów organizmu człowieka. ów wieloosiowy staw może być stawem kulistym. Główkę stawową tworzy głowa nasze kości udowej, stanowiąca 2/3 wycinka kuli. Głęboka panewka stawowa może być utworzona poprzez kość miedniczną. Może być ona otoczona obrąbkiem panewkowym, który ją znacznie pogłębia. Chrząstka stawowa nie pokrywa całej powierzchni panewki, a tworzy jedynie powierzchnię księżycowata leżaca przy brzegu panewki, otwartą ku dołowi oraz przodowi. Środek panewki może być bardziej zagłębiony, wobec czego pomiedzy końcami chrząstki księżycowatej powstaje wcięcie, przez, które przerzuca się więzadło poprzeczne panewki. Dno panewki może być wypełnione tkanką tłuszczową i więzadłem głowy nasze kości udowej. Więzadło to także wnika w głowę w miejscu dołka centralnego. Chrząstka glowy jak oraz panewki w obrazie radiologicznym daje efekt szpary stawowej, której prawidłowa szerokość wg Huecka oceniana może być na 4 do 5 milimetrów. Ból zlokalizowany w okolicy pachwiny, promieniujący po przedniej oraz przyśrodkowej powierzchni uda do kolana (czasami mylnie sugerujący zajęcie procesem chorobowym kolana) może wskazywać na zapalenie stawu albo chorobę zwyrodnieniową, ale również może wynikać z objęcia procesem zapalnym kaletek maziowych, ścięgien albo również powstawać może z powodu istniejącej przepukliny. Zmiana lokalizacji, ewolucja bólu to także istotne pytania o wielkość uszkodzenia, ewentualnie o powiększanie sie problemu. Gdzie ból był na początku oraz czy może później pozostał w tym samym miejscu, czy może „zszedł niżej” (bol promieniujacy) np. do uda może wskazywać na zwiększenie sie zapalenia, bol pozostający niezmiennie w pierwotnym miejscu wskazuje na brak pogorszenia albo uszkodzenie kostne (kość nie daje promieniowania). Skoro najpierw ból pacjent odczuwal w plecach, a w tym momencie ów ból może być w pośladku, czy może zszedł niżej do nogi to także nie może to także być też związane z biodrem bo ból nie może promieniować proksymalnie od miejsca uszkodzenia. Wspomniana zatem ewolucja bólu posiada charakter odpowiadający przyczynie dyskowej w odcinku lędźwiowym – ból zmienił swoje występowanie zatem struktura, ktora może być odpowiedzialna za dolegliwości również musiała się przemieścić – reguła bólu przemieszczającego (shifting pain). Rwa kulszowa może minąć samoistnie. Objawy zmniejszają: rozgrzanie kręgosłupa lędźwiowego oraz biodra (okłady, termofor, gorąca kąpiel), pozycja leżąca (zniesienie napięcia mięśni wynikającego z utrzymania postawy ciala) i środki leczenia przeciwbólowe dostepne bez recepty (paracetamol, ibuprofen, ketonal). Torebka stawu biodrowego może być gruba oraz mocna. Przyczepia się na nasze kości miednicznej do brzegu panewki, na zewnątrz od obrąbka. Natomiast na nasze kości udowej przyczep torebki leży z przodu na krętarzu większym oraz kresie międzykrętarzowej. Od tyłu z kolei około 1,5 cm od grzebienia miedzykretarzowego, obejmując większą sekcja szyjki nasze kości udowej. Torebka stawowa posiada silne więzadła wzmacniające ją oraz hamujące ruchy kończyny. Dzięki temu są w znacznym stopniu odciążone mięśnie. Największe napięcie torebki występuje w pozycji stojącej ciała. Natomiast występowanie spoczynkowe stawu występuje przy lekkim zgięciu, odwiedzeniu oraz obrocie na zewnatrz kończyny. I dlatego również np. przy zapaleniu stawu biodrowego chory odruchowo układa kończynę w położeniu spoczynkowym, co zmniejsza dolegliwości bólowe.

Biodro może być wieloosiowym, najbardziej ruchomym stawem kończyny dolnej. Odbywają się w nim ruchy w trzech zasadniczych płaszczyznach i duża liczba rozmaitych ruchów w płaszczyznach dowolnych, przechodzących poprzez środek stawu. Teoretycznie zatem staw ów posiada nieskończoną liczbe osi co w powiązaniu z rozbudowanym oraz skomplikowanym aparatem mięśniowym umożliwia człowiekowi wykonywanie precyzyjnych oraz płynnych funkcji lokomocyjnych. Skoro ból pojawia sie w czasie odpoczynku, w nocy to także bierzemy pod uwagę przyczynę zapalna, spodziewamy sie wówczas nasilenia bólu w czasie chodzenia, pozycje spoczynkowe będa przynosiły chwilową ulgę, jednakże ponowne rozpoczecie aktywności znowu będzie bolesne. Skoro pacjent opisuje konkretny, szczególny ruch wywołujący ból to także dokładny opis, odtworzenie tego ruchu pozwoli określić przyczynę? Np. chodzenie daje bol, a odciażenie nogi w siedzeniu w lekkiej rotacji zewnętrznej oraz zgieciu daje ulgę to także jesteśmy w stanie to także zinterpretować jako przyczynę zwyrodnieniową. Kaszel, kichanie w odcinku lędźwiowym mogło wywoływać ból w plecach skoro pacjent miewal konflikt dyskowo-oponowy związany z przepukliną tylno-centralną. W biodrze natomiast w przebiegu jalowej martwicy głowy nasze kości udowej (faza przedradiologiczna, stadium 1) może pojawić się mocny ból w pachwinie. Zmiana w ciągu 24h czyli ból poranny najczęściej spowodowany może być obecnym stanem zapalnym, zwyrodnieniami, natomiast ból nocny zwykle posiada podloże zapalne albo spowodowany może być specyficzna pozycją przyjmowaną poprzez pacjenta. Jeśli jakieś objawy zaniepokoja cię – niezwłocznie udaj sie do lekarza. Do objawów alarmowych należa: duży, nasilający się ból, nietrzymanie albo zahamowanie oddawania moczu i/lub stolca, porażenie kończyny. Ból z kolei zlokalizowany w bocznej okolicy biodra, nad kretarzem, może wskazywać na zapalenie kaletek okołokretarzowych, rzadziej zapalenie stawu albo chorobę zwyrodnieniową. Może również być też wynikiem zajęcia poprzez proces chorobowy kregosłupa. Zimne okłady można zamienić na ciepłe – to wszystko zależy od preferencji pacjenta oraz tego po zastosowaniu jakich temperatur mija u niego ból. Natomiast, ból umiejscowiony w okolicy pośladków najcześciej wynika z dolegliwości kręgosłupa, przyczyną powinny być też również zmiany zapalne kaletki kulszowej albo rownież stan zapalny stawu krzyżowo-biodrowego w przebiegu ZZSK (w badaniu okolica nad stawem może być tkliwa). Na ból w bocznej okolicy biodra najczęściej skarżą się chorzy na zapalenie kaletek okołokrętarzowych. Rzadszą przyczyną bólu tej okolicy są dolegliwości stawu biodrowego oraz odcinka Th/L kregosłupa.

Najczęstszą przyczyną bólu w okolicy pachwin może być dolegliwość zwyrodnieniowa stawu biodrowego. Ból zwykle promieniuje ku przodowi oraz do kolana. Natomiast zapalenie kaletek okołokretarzowych, zapalenie ściegna przywodziciela albo przepukliny są rzadszą przyczyną bólu w regionie pachwin.Pytanie o wcześniejsze leczenia wlaściwego może być ważnym elementem diagnostycznym dajacym odpowiedź o przyczyny. Leczenia wlaściwego często oparte o schematy postępowania może nie uwzględniać braku poprawy, a taka sytuacja może być niedopuszczalna, bo nasza terapia musi być też skuteczna skoro postawiliśmy prawidłowa diagnozę. Na przykład wielomiesięczne nieskuteczne leczenia właściwego bolu w udzie (korzeniowego, segmentalnego), gdzie przyczyną nie może być konflikt dyskowo-korzeniowy, ale zapalenie stawu biodrowego. Takie nieskuteczne leczenia wlaściwego może być podstawą do weryfikacji wcześniej postawionej diagnozy. Naturalnie leki, które pacjent przyjmuje, powinny też stanowić ograniczenie w późniejszym leczeniu. Dolegliwości w innych stawach powinny wskazywać na przyczynę reumatoidalną. Wiek pacjenta może być też też pomocnym kryterium w naszej interpretacji. Oraz tak pacjent w wieku 0-5 roku życia może cierpieć na okoloporodowe zwichnięcie stawu, 1-10 roku życia gruźlica, 4-12 roku życia Perthes, a 10-15 roku życia to także zluszczenie głowy nasze kości udowej, natomiast 30-50 roku życia może być też uzupełnieniem interpretacji jałowej martwicy głowy nasze kości udowej. Choroby odcinka Th/L kregosłupa, zapalenie kaletki kulszowej albo stawu krzyżowo-biodrowego z reguły powodują dolegliwości bólowe w okolicy pośladków. Natomiast dolegliwości stawu biodrowego są rzadszą przyczyną bólu w tym regionie. We wczesnym okresie koksartrozy dość często pojawiajacym sie objawem może być ból stawu kolanowego. Występuje on podczas obciążania kończyny dolnej oraz przy sprawnym wciąż jeszcze biodrze. Mylnie może nasuwać podejrzenie gonartrozy. W miarę upływu czasu istotnym objawem klinicznym koksartrozy może być narastająca dysfunkcja stawu. Może być ona wynikiem nie jedynie pojawiania się zmian destrukcyjno-wytworczych, ale też wyrazem lokalnego odczynu zapalnego. Nierzadkim efektem może być obserwowane bólowe ograniczenie ruchomości stawu. W takich przypadkach prawidłowa terapia w istotny sposób może poprawić funkcję biodra. Może być to także szczególnie zauważalne w niewielkich zmianach zwyrodnieniowych. W miare narastania procesu zwyrodnieniowego stopniowemu ograniczeniu ulega rotacja wewnętrzna oraz ruch wyprostu co pomiędzy innymi może być przyczyną utykania podczas chodzenia. Natomiast narastanie przykurczu, ograniczenie rotacji zewnętrznej oraz zgięcia i dalsze ograniczenie wymienionych poprzednio ruchów są powodem pojawienia się czynnościowego skrocenia kończyny dolnej oraz następstwem pogłębiającego się utrudnienia w poruszaniu się. zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe biodra z dużą proteuzją stawu, zniekształceniem głowy nasze kości udowej i jej szyjki sa powodem rzeczywistego skrocenia kończyny.

Sprawdźcie także, jakie problemy może powodować układ nerwowy i jak walczyć z bólem.

Pierwszym krokiem w ocenie stanu stawu biodrowego może być badanie fizykalne i zmierzenie, czy może obie kończyny są równe. Stan, w którym obie kończyny nie są równe może usposabiać do różnorodnych schorzeń biodra. W wiekszości badanie fizykalne wystarcza do zdiagnozowania przyczyn bolow, aczkolwiek w pewnych sytuacjach potrzebne powinny być też również badania dodatkowe, zwłaszcza w celu diagnozowania przyczyn ograniczenia ruchomości w stawie oraz ewentualnej oceny stopnia zmian zwyrodnieniowych. Nieraz, kiedy przebieg dolegliwości może być ciężki oraz nie reaguje ona na leczenie, wskazana może być też scyntygrafia stawów. Prócz tego, zleca się czasami badania krwi albo w szczególnych sytuacjach aspirację wysięku stawowego. Pierwszym objawem sugerujacym zmiany w stawie biodrowym, może być ograniczenie rotacji wewnętrznej stawu – sugerować może ono chorobę zwyrodnieniową stawu albo jego stan zapalny. Procz tego, badać powinno się zarówno brzuch oraz kregosłup – ze względu na wspomniane wyżej istnienie bólów rzutowanych, zwlaszcza u kobiet, u których bóle biodra powinny wynikać z chociażby takich stanów jak bolesne miesiączkowanie. Leczenie głównie obejmuje odciążenie kończyny dolnej oraz stawu biodrowego (odpowiednie obuwie, w przypadku nierównej długości kończyn konieczne może być też używanie obuwia ortopedycznego; poza tym chodzenie o lasce – w celu odciążenia zdrowej kończyny; zmniejszenie wagi ciała) i odpoczynek. Prócz tego, wskazane sa ćwiczenia oraz ruch stawu. Częste ćwiczenia w odciążeniu powinny poprawić wydolność stawu oraz zmniejszyć dolegliwości bólowe. W celu złagodzenia bólu, stosować można niesteroidowe środki leczenia przeciwzapalne (NLPZ) albo paracetamol. Pomocna może być też też fizykoterapia oraz ultradźwieki i magnetronic. Korzystne są również wstrzyknięcia miejscowe steroidów. W przypadku, kiedy więc już jednakże doszło do ograniczenia ruchomości stawu albo kiedy ból powoduje znaczne trudności w poruszaniu sie oraz funkcjonowaniu, jedynym, ale oraz ostatecznym wyjściem może być też protezoplastyka.