Wiele razy słyszeliśmy w dzieciństwie „pij mleko – jest zdrowe”. Ostatnio jednak coraz częściej słyszy się zdania lekarzy i dietetyków, że mleko krowie, owszem jest zdrowe i bogate w składniki odżywcze, ale dla cielaków, które potrzebują by rosły im rogi i kopyta.
Jeżeli nie jesteś przekonana do mleka krowiego – do wyboru są mleka w aptece takie jak Bebiko i Bebilon.
Jak to jest z tym mlekiem i co jest z mlekiem krowim „nie tak”? Pamiętajmy, że to wyłącznie mleko kobiety zawiera wszelkie składniki przystosowane dla delikatnego, niedojrzałego wciąż jeszcze oraz niewykształconego przewodu pokarmowego dziecka. Pamiętasz pewnie z lektury rozdziału poświęconego układowi odpornościowemu, że w takim mleku znajduje się cala masa ciał odpornościowych. Pod względem fizykochemicznym mleko może być roztworem koloidowym. Ośrodkiem dyspersyjnym może być woda, a pozostałe skladniki mleka tworza faze rozproszoną. W skład substancji rozproszonych wchodza zawiązki wielkocząsteczkowe, czasteczki, jony, a również ciała ciekłe. Do związków wielkoczasteczkowych mleka naleza białka nadajace mu cechy roztworu koloidalnego, w postaci cząsteczek rozpuszczone są cukrowce (laktoza), w postaci jonów występują związki mineralne; ciekly w temperaturze organizmu produkującego mleko może być tluszcz rozproszony w postaci kuleczek, nadając mleku charakter emulsji. Nie mniej jednak nie oni wszyscy powinny oraz muszą pić mleko. Osoby uczulone na białko mleka krowiego po jego wypiciu reagują najczęściej biegunka, wymiotami oraz wysypką. Reakcja alergiczna dotyczy głównie dzieci do 2. roku życia. Winne sa bialka: kazeina oraz laktoglobulina, które wywołują silne reakcje układu immunologicznego (alergia na mleko czesto mija z wiekiem). Przeszkodą w spożywaniu mleka może być również nietolerancja laktozy – cukru występującego w jego składzie. Niestety spożywanie mleka krowiego sprzyja nieprawidłowej pracy śledziony, w wyniku czego nastepuje widoczny nadmiar produkcji śluzu. Składniki mleka krowiego, częściowo jedynie strawione (wskutek zaniku w organizmie enzymow trawiacych po ok. 4. roku życia), wędrują wraz z krwią zostawiając w naczyniach wieńcowych wspomniany zatem już śluz oblepiający wnętrze serca, oskrzela oraz płuca blokując prawidłową ich pracę. Może to także skutkować w efekcie mukowiscydozą. Mleko zawiera w swym składzie składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu: pełnowartościowe bialko, cukier mlekowy (laktoza), tłuszcz, sole mineralne (przede wszystkim bardzo dobrze przyswajalny wapń i fosfor, potas, sód, magnez oraz in.) i witaminy (B2, B12 oraz PP i tłuszczorozpuszczalne A, D, E, K, pełniące również rolę antyoksydantow). Ponad to także może być bogate w cały szereg związków jak: immunoglobuliny, hormony, czynniki wzrostowe, enzymy i odmienne aktywne biologicznie białka. W porównaniu z mlekiem modyfikowanym, mleko krowie zawiera więcej białka, tłuszczów nasyconych i mineralów – przede wszystkim chloru, fosforu, sodu oraz potasu. Z drugiej strony, może być ubogie w witaminy A, E, C oraz D, żelazo i nienasycone kwasy tłuszczowe, a zatem nie zaspokaja zapotrzebowania dziennego dziecka na te substancje odżywcze. Z kolei mleko modyfikowane może być ubogie w sód oraz białka, a tłuszcz pochodzenia zwierzęcego częściowo zastepowany może być w nim olejami roślinnymi. Nie mniej jednak ow rodzaj pokarmu zwykle wzbogacany może być o cenne substancje odżywcze, takie jak witaminy A, C, D, E oraz K, mikroelementy, czyli przede wszystkim cynk, mangan, miedź, jod, żelazo, selen oraz wapń, a rownież w nienasycone kwasy tłuszczowe. Ich glównymi zaletami sa wspieranie pracy systemu nerwowego, immunologicznego i doskonały wpływ na wzrok dziecka. Dodatkowo, mleko modyfikowane zawiera prebiotyki, które pobudzają wydzielanie bakterii w układzie pokarmowym, usprawniając jego funkcjonowanie. Suchą masę mleka stanowią: tłuszcz, białka: kazeina, albuminy oraz globuliny, dalej cukier mlekowy (laktoza) i odmienne substancje organiczne, w skład których wchodzą sole kwasu cytrynowego, zasady azotowe, lecytyna, cholesterol, karoten oraz witaminy i związki mineralne. Zawierając wszystkie składniki potrzebne do życia, mleko może być uniwersalnym środkiem spożywczym oraz stad jego szczególne znaczenie w żywieniu. Określanie na mleko typu „biała śmierć” raczej nie wywodzi się ze środowisk naukowych, zatem tego typu doniesienia należy traktować z przymrużeniem oka.
Jeśli pijemy mleko tzw. UHT, jesteśmy w stanie je pić w postaci surowej, w przypadku mleka pasteryzowanego czy może „prosto od krowy” zalecane może być jego uprzednie przegotowanie. Mleka nie potrzeba pić w litrach, 2 szklanki będą optymalne. Mleko jak najbardziej może być też składnikiem takich dań jak płatki czy może ryz na mleku. Jak na razie chyba nikt nie odnalazł lepszego źródła wapnia niż mleko. Jeśli zatem mleko nam nie szkodzi oraz nie mamy problemów z jego trawieniem, jak najbardziej może gościć na naszym stole. Pomimo tylu dobroczynnych cech jakie posiada w sobie ow biały napój, spożycie mleka w ciągu ostatnich lat stale spada. Poprzez co, m.in. zmniejsza się szansa na zaspokojenie zapotrzebowania organizmu na wapń (przeciętny Polak zaspokaja dobowe zapotrzebowanie na ów minerał w ok. 55 %). Dzieje się tak za sprawą rewolucyjnych tez wysuwanych poprzez wielu badaczy, niestety nie zawsze wiarygodnej reputacji. Przytaczane poprzez nich badania dotycza przede wszystkim niekorzystnego wpływu mleka na stan naszego kośćca, oczu (z zapaleniem rogówki oka włącznie) i powodowanie nieodwracalnych zmian w układzie naczyniowo-sercowym. by wapń mógl zostać przyswojony poprzez ludzki organizm jego stosunek do fosforu powinien wynosić ok. 2:1 albo więcej. W ludzkim mleku stosunek ów wynosi 1,83 : 1, a zatem niemal idealny. Zawartość bezwzględna wapnia dla mleka krowiego oraz ludzkiego wynosi odpowiednio 118 oraz 33 mg / 100 g mleka. Duża zawartość hormonu wzrostu i wapnia w mleku krowim może naruszyć stosunek wapnia oraz fosforu w organizmie ludzkim. Jeśli równowaga ta zostanie zachwiana, w ustach pojawia się kwaśny smak. Bakterie szczególnie lubią środowisko kwaśne, i dlatego spożywanie mleka sprzyja rozwojowi próchnicy. Człek wchlania wiecej wapnia z mleka matki, pomimo mniejszej jego zawartości, ponieważ ważna może być nie jedynie ilość wapnia, ale też proporcje pomiedzy innymi składnikami.Jest wciąż jeszcze jedna niepokojąca rzecz w kwestii wapnia. Jedyną istotą na ziemi, ktora cierpi z powodu niedoborow wapnia może być człowiek. Tymczasem okazuje się, że wapń zawarty w krowim mleku może być niebezpieczny dla człowieka, ponieważ zawarty może być w kazeinie – białku niestawialnym dla wszystkich ( jedynie co 12 czlek trawi kazeine). Jak zatem już zostało powiedziane, wapń może być wchłaniany jedynie z produktów, które mają odpowiednią proporcję wapnia do fosforu. Ponadto jeśli przyjać, że człek potrzebuje wapnia do rozwoju nasze kości w okresie wzrostu, to także po jego zakończeniu zapotrzebowanie na wapń gwałtownie spada. Dlaczego zatem ludzie nadal spożywają olbrzymie jego ilości? Rzeczywistość wygląda tak, że wapń, owszem, spełnia dużo zadań. Odpowiedzialny może być za odpowiednie przewodzenie impulsow nerwowych, prawidłową pracę serca, może być ważnym składnikiem wiażacym komórki w tkankę, i odpowiada za mocne kości. Ogólna wartość mleka mierzy się ilością zawartych w nim składników suchej masy. Pod tym względem – spośród zwierząt wykorzystywanych jako mleczne- najwartościowsze może być mleko owcze (dużo tłuszczu oraz białek, sucha masa nieraz większa niż 25%), najniżej natomiast mleko klaczy oraz oślicy (mało tłuszczu, bialek, zwiazków mineralnych, a dużo laktozy).
Przyjmując mleko krowie za wzorzec, odznaczający się bardziej zrównoważonym stosunkiem tłuszczu, białek oraz weglowodanów, kozie mleko można ocenić jako zawierające przeciętnie nieco wiecej suchej masy, a zwlaszcza tłuszczu, jakkolwiek równice są niewielkie. Mleko bawolicy cechuje sie dużą zawartościa tłuszczu oraz białek, wciąż jeszcze więcej owych składników występuje w mleku samicy renifera, natomiast mleko wielbładzie skaldem swym niewiele różni się od mleka krowiego. Stan zdrowotny wymienia wplywa istotnie na stan zdrowotny wymienia. Zmianie ulega, jak zatem już przedstawiono, skład mleka a również cechy oraz wlaściwości mikrobiologiczne białka. W przypadku schorzeń wywolanych poprzez drobnoustroje obserwuje się widoczne zwiększenie ogólnej liczby drobnoustrojów w tym oraz patogenów w mleku. Zagadnienie to także może być istotne nie jedynie ze względów sanitarnych czy może higienicznych, ale posiada ono wyraźne znaczenie technologiczne. By uzyskać produkt o pewnym standardzie mikrobiologicznym, zachodzi konieczność stosowania w takich przypadkach wyższych temperatur cieplnej obróbki, co z kolei pociąga za sobą zmiany jakości, a szczegolnie odżywczej oraz dietetycznej wartości produktow gotowych (Cichosz oraz Giczewska 2002). Wszechstronne badania dowiodły obniżoną przydatność mleka mastitisowego dla różnorodnych kierunków przetwórstwa. Przede wszystkim z powodu zwiększonej ilości immunoglobulin mleko to także ulega ścięciu w czasie pasteryzacji. Na skutek sporej minimalizacji zawartość wapnia oraz kazeiny a również zmian proporcji poszczególnych frakcji, a też dużej zawartości immunoglobulin mleko takie staje sie nieodpowiednim surowcem do wyrobów serow, zwłaszcza podpuszczkowych. Wykazuje ono pomiedzy innymi dłuższy o 10 – 50% czas krzepnięcia pod wpływem podpuszczki, a otrzymany skrzep może być malo zwięzły oraz rozpyla się w czasie obróbki termiczno – mechanicznej. Zawartość suchej masy takiego sera wynosi czesto 20% poniżej wartości uzyskiwanych przy przerobie mleka normalnego. Obniżona zawartość kazeiny powoduje niższą wydajność sera, zwiększa się natomiast poziom białka w serwatce, co pokazuje, że straty białka przy produkcji sera są większe. Często również dojrzewanie sera przeciaga się, przy czym zdoła dojść do niepożądanej zmiany smaku. W produkcji fermentowanych artykułów mlecznych mleko od krów chorych stanowi gorsze środowisko dla rozwoju bakterii mlekowych. Uzyskane produkty wykazują różnorodne wady zarazem w konsystencji, jak oraz smaku. Szczegolnie poważne zakłócenia może ono powodować w hodowli zakwasów maślarskich oraz serwatkowych, ponieważ hamuje rozwoj bakterii mlekowych.
Białko mleka krowiego może być dla żołądka dziecka (i osób dorosłych rownież) ciężko strawne ze wzgledu na znaczną zawartość kazeiny oraz nieorganicznego wapnia. złowiek, podobnie jak pozostale ssaki, przystosowany może być do spożywania mleka jedynie w okresie niemowlecym. Poza tym, każdy gatunek ssaków powinien pić mleko jedynie swojego gatunku, oraz tak: mleko krowie może być dla krów a mleko, a ludzkie dla ludzi. I dlatego wedlug niektórych niefizjologiczne może być picie mleka pochodzącego od innych gatunkow i picie mleka po okresie niemowlęcym. Ludzie Wschodu oraz Afrykanie tradycyjnie unikali mleka, traktując je co najwyżej jako środek przeczyszczający. Za to także w kulturze zachodu każe się pić mleko każdego dnia, poprzez całe życie. Powszechna dziś pasteryzacja mleka niszczy jego naturalne en mleka niszczy jego naturalne enzymy oraz zmienia budowę jego delikatnego białka, poprzez co mleko staje sie wciąż jeszcze gorzej strawne. Żołądek dorosłego zwykłego człowieka nie może być w stanie strawić mleka pasteryzowanego…, a także niemowlęta maja z tym klopoty, o czym świadcza kolki, wysypki, dolegliwości ukladu oddechowego, gazy, przykry zapach stolca oraz odmienne dolegliwości dość częste dla dzieci karmionych z butelki. Po dostaniu się do żoładka mleko ścina się pod wplywem kwasów żołądkowych, tworząc substancje przypominającą twaróg – gąbczastą kazeinę. Proces trawienia jakiegokolwiek innego składnika pokarmowego nie rozpocznie się dopóty, dopoki najpierw ow „twaróg” nie zostanie strawiony. A oblepia on dokładnie odmienne cząstki pokarmu znajdujace się w żołądku. Tracony może być czas oraz olbrzymie ilości energii na strawienie tej całej mieszanki. Spożywanie mleka blokuje zatem prace żołądka, a w efekcie też jelit. Znaczna rozpiętość w składzie chemicznym mleka różnorodnych zwierzat spowodowana może być poprzez dużo czynników natury fizjologicznej oraz anatomicznej młodego organizmu, dla którego mleko stanowi jedynie źródlo substancji odżywczych budulcowych oraz energetycznych poprzez dużo tygodni lub miesięcy. Kazeina znajdujaca się w mleku może być rozkładana w organizmie przy pomocy enzymu zwanego podpuszczką. Nie mniej jednak ludzki system trawienny przestaje wydzielać ów enzym po osiągnięciu poprzez dziecko wieku zaledwie kilku lat. Podobnie może być z enzymem laktazą, którą organizm dziecka produkuje w celu trawienia cukru laktozy. I dlatego mleko może być potrzebne dziecku do 3-go roku życia oraz najlepiej, by było to także mleko matki. Po tym okresie dziecko powinniśmy odżywiać zwykłym, urozmaiconym pokarmem. Pod lupę brany może być skład mleka, głównie tłuszcz. Zawartość tłuszczu w mleku waha się od 2,7 – 5,5 %, nie mniej jednak w procesie technologicznym może być on normalizowany, w tej chwili na pólkach sklepowych stoi mleko o zawartości tłuszczu 0 %, 0,5 %, 1,5 % 2 % i 3,2 %. Skład tłuszczu mleka, to także tluszcze nasycone, cholesterol i kwasy: linolowy, linolenowy oraz arachidowy, które stanowia grupę niezbędnych nienasyconych kwasów tluszczowych. Nie mniej jednak zastrzeżenia budzą wyłącznie kwasy nasycone, wpływajace negatywnie na stan naszego serca i predyspozycję do nadwagi (w 100 g mleka 2% może być zaledwie 1,19 g tłuszczów nasyconych. Kazeina rożni się swoimi wlaściwościami fizykochemicznymi od pozostałych białek. Interesujące może być jej zachowanie się w obecności kwasów. Mleko krowie zawierające dużo kazeiny zsiada się powoli w postać drobnoklaczkowej, wlaściwość ta może być też wykorzystywana do wykrycia dodatku mleka krowiego, w pokarmie kobiecym. Innym sposobem może być obserwacja luminescencji w świetle lampy kwarcowej; mleko kobiece posiada luminescencję niebieską, krowie żółtą. Mleko pozyskiwane od krów chorych na mastitis stanowi zagrożenie dla zdrowia, a także życia spożywających je zwierząt oraz ludzi. Obejmuje ono, albowiem chorobotwórcze drobnoustroje oraz ich metabolity. Stwierdzono w nim obecność: peptydów zwanych kazomorfinami wykazujących wlaściwości opiatowe, enterotoksyn powodujących zatrucia pokarmowe występujących w mleku oraz jego przetworach w przypadku mastitis wywołanych poprzez Staphylococcus aureus jak również, hemolizyn rozpuszczajacych krwinki czerwone i koagulat ścinających osocze krwi.
Oprócz tego mleko, od krów chorych, odstawienie do mleczarni bez zachowania okresu karencji zawiera antybiotyki oraz odmienne środki leczenia stosowane w leczeniu stanów zapalnych wymion. Właściwie użytkowana, zdrowa oraz racjonalnie żywiona krowa wytwarza mleko wysokiej jakości. Jakość słaba, ktora zdarza się w praktyce produkcyjnej, może być wynikiem niewłaściwych warunków środowiskowo – produkcyjnych, których utrzymywane są krowy. W całej, zatem batalii o jakość mleka nie chodzi w gruncie rzeczy o wytworzenie, aczkolwiek jedynie o utrzymanie pierwotnych jego walorów, danych poprzez naturę. Zezwoli to także zachować pełną wartość dietetyczna oraz zdrowotną mleka oraz umożliwi jego przetwarzanie na produkty wysokiej jakości. Proces pasteryzacji mleka prowadzi do wytrącenia się soli wapniowo-fosforowych, skutkiem czego przyswajalne sole organiczne zawarte w surowym mleku zamieniają się na praktycznie nieprzyswajalne sole nieorganiczne w mleku pasteryzowanym albo gotowanym. Oraz w tym miejscu kryje się źródło nieporozumień, bo skład mleka nie ulega zmianie. Zmienia się postać składników. Spożywanie z kolei w nadmiarze produktów z dużą ilością nieorganicznego wapnia – żółtych serów, jogurtow, twarogów, lodów może być niekorzystne dla przyswajania witaminy D, magnezu, żelaza oraz sprzyja powstawaniu alergii, astmy oraz przeziębień. Z badań wynika, że blisko 20 % polskich dzieci i ok. 25 % dorosłych posiada niedobór laktazy (enzymu trawiącego laktozę). W takim przypadku spożycie produktów zawierających laktozę prowadzi do nadmiernej produkcji gazów, co objawia się wzdęciami, bólami brzucha oraz biegunką. Objawy te powinny ujawniać się także po wielu latach picia mleka. Nie mniej jednak pamietajmy, że pijąc regularnie choćby niewielką ilość mleka (np. jako dodatek do kawy) może być minimalne ryzyko zaniknięcia tego enzymu. Zależy to także przede wszystkim od indywidualnych różnic mikroflory jelitowej każdego z nas. Warto również pamiętać, że na rynku występują mleka o obniżonej zawartości laktozy, ktore z powodzeniem powinny pić osoby z jej nietolerancja, podobnie jak napoje mleczne fermentowane (kefiry, jogurty), bo produkty te poddane fermentacji zawieraja mniej laktozy, a zawarte w nich bakterie sa dodatkowo zdolne do wytworzenia laktazy trawiacej cukier mleczny. Mleko krowie często reklamuje się w programach telewizyjnych jako „pokarm doskonały”. Wmawia sie nam, że oni wszyscy jego potrzebujemy.
Niestety spożywanie mleka przyczyniło się do wielu problemów zdrowotnych naszego społeczeństwa. Jego spożycie może być też jednym z głównych czynników pogłębiających podatność na popularne dolegliwości zakaźne… Problemy wynikające ze spożycia krowiego mleka są tak częste, że cieszący się wielkim szacunkiem profesor pediatrii dr Frank Oski, John Hopkins School of Medicin – szkoła medyczna działająca przy słynnym szpitalu z „rewolucyjnych” prac badawczo – medycznych napisał książkę „Please, Don’t Drink Your Milk. Jak zatem już wspomniano, mleko stanowi złożony system koloidalny jego skladniki mineralne (głównie NaCl), cytryniany oraz laktoza rozpuszczone są w wodzie mleka oraz tworzą roztwór wlaściwy; białka mleka oraz sekcja fosforanów wapniowych tworzą roztwór koloidalny, tluszcz natomiast rozproszony może być w postaci kuleczek nadając mleku charakter zawiesiny lub emulsji. Złożoność tego układu wynika z wielkości cząsteczek chemicznych bądź właściwości fizycznych. Średnica cząsteczek soli mineralnych albo laktozy może być rzędu 0,1 nm, cząsteczek białka rzędu 5—100 nm tłuszczu w postaci zawieszonych kuleczek 100-1000 nm. Masa molowa elektrolitów wynosi 101-102, laktozy 3,42·102, albumin 104, kazeiny 105- 106. Kulki tłuszczu są widoczne w mikroskopie świetlnym oraz stanowia charakterystyczny obraz mikroskopowy mleka. Mleko zawiera też tłuszcze. W przypadku mleka kobiecego są to także tluszcze z przewaga nienasyconych kwasów tłuszczowych (linolowy, oleinowy). W przypadku z kolei krowiego w przewadze są nasycone kwasy tłuszczowe. Tłuszcz zwierzęcy powoduje zwiększenie ilości cholesterolu oraz wyplukuje wapń z organizmu. I dlatego mleko odtłuszcza sie. Zreszta przyswajalność takiego tłuszczu sięga zaledwie 20% w porównaniu z wysokim stopniem przyswajalności w wysokości 80% tłuszczów roślinnych (orzechy, ziarno). Poprzez zabieg odtłuszczania traci się nie mniej jednak nie jedynie tłuszcz, ale oraz witaminy w nim rozpuszczalne – np. A, D, E i mnóstwo biopierwiastków (mangan, selen, molibden, połowę zawartosci chromu). Nie mniej jednak z drugiej strony zdrowe mleko zawiera wapń, który w połączeniu z witaminą D bierze udzial w regulacji ciśnienia tętniczego krwi. Dzięki właściwościom obniżającym ciśnienie krwi i zawartości niezbednych nienasyconych kwasów tłuszczowych mleko bierze udział w zapobieganiu takim chorobom jak: miażdżyca, dolegliwość wieńcowa, czy może również zawał. Jakościowy skład skladników naturalnych mleka może być stały, ilościowy natomiast ulega dość dużym wahaniom oraz zależy od rożnorodnych czynników.Mleko wytwarza się w wymieniu przy współudziale licznych hormonów, enzymów oraz układu nerwowego. Odpowiednich skladników dostarcza przepływająca poprzez nie nasza krew tętnicza oraz stąd rownież znaczny wpływ paszy na skład produktu. Mleko krowie jako istotnie ważny środek spożywczy w żywieniu zwykłego czlowieka oraz jako główne gospodarczo było oraz może być przedmiotem intensywnych badań, co pozwoliło na ustalenie pewnych zależności pomiędzy poszczególnymi składnikami. Mleko krów chorych na zapalenie wymienia charakteryzuje się zmianami składu chemicznego, co pozwala wyjaśnić pewne nienormalności oraz zaburzenia w procesach przetwórczych takiego mleka. Następstwem tego może być zazwyczaj obniżona jakość produktu gotowego. Mleko mastitisowe stanowi gorsze podłoże dla rozwoju bakterii fermentacji mlekowej.
Zmiany składu chemicznego oraz wynikających stad zmian fizykochemicznych właściwości mleka mastitisowego pozwala wyjaśnić obniżoną jakość produktów gotowych (Kisza oraz in. 1981). Zmiany składu tluszczu mlekowego oraz stopnia jego dyspersji wywołują pewne zaburzenia podczas odwirowywania takiego mleka jak też podczas fizycznego oraz chemicznego dojrzewania śmietany a również podczas jej zmaślania. Występuje wolniejszy przyrost kwasowości w śmietanie z mleka mastitisowego i wydłużenie czasu jej zmaślania o ok. 40%. Też masło wykazuje gorsza jakość jak oraz obniżoną trwałość. Znane są obserwacje, że mleko mastitisowe wykazuje słabszą krzepliwość, a uzyskany skrzep może być mniej zwięzły oraz gorzej się osusza. W przewleklych stanach schorzenia zapalenia gruczolu mlekowego, przy znacznym wzroście komorek somatycznych obniża się kwasowość oraz gęstość mleka. W Polskiej Normie PN 81 – A – 860002 przyjęto dla mleka w skupie gęstość 1,028 – 1,034, natomiast dla kwasowości 6,0 – 7,5º SH. Kwasowość mleka rzeczywista odpowiada wartości pH 6,5-6,7; mleko ludzkie posiada pH 7,0-7,2. Mleko zwierząt dotkniętych zapaleniem wymienia wykazuje wyższe pH. Kwasowość mleka mierzy się w stopniach Soxhleta-Henkla (ºS.H), przy czym 1 stopień odpowiada liczbie mililitrów 0,25 NaOH zużytych na 100 ml mleka wobec 2% alkoholowego roztworu fenoloftaleiny. Normalne mleko krowie wykazuje 6,5-7,5 S.H, przy schoprzeniu wymienia wartość ta może być też niższa. Umiarkowane picie mleka nie posiada żadnych negatywnych skutków dla naszego zdrowia. Skoro nie cierpimy na alergię albo nietolerancje mleka, nie stanie nam się nic zlego, kiedy wypijemy szklankę albo dwie mleka dziennie. Natomiast dla wszystkich, którzy pomimo to wszystko mają pewne wątpliwości oraz nie są do końca przekonani o dobroczynnych właściwościach mleka mam dobrą wiadomość: mleko z powodzeniem można zastąpić jogurtem, kefirem, koktajlem mlecznym albo również serem żółtym czy może twarogiem. Pamiętajmy jednak, by sięgać po napoje mleczne naturalne, bez wsadu owocowego czy może środków słodzacych. Lepiej samemu dodać świeże albo mrożone owoce oraz sporządzić wartościowy napój. Karmienie piersią może być najlepszym sposobem odżywiania się niemowlęcia. Mleko kobiece zaspokaja w pełni potrzeby żywieniowe dziecka poprzez pierwsze 6 miesięcy jego życia, a do ukończenia 12 miesiąca życia powinno stanowić znaczną sekcja diety. Dzieciom poniżej 1. roku życia (wg niektórych specjalistów do ukończenia 3. roku życia) nie należy podawać mleka krowiego z uwagi na nieodpowiednią do wieku dziecka zawartość składników odżywczych (bialko, tłuszcz, węglowodany, sole mineralne) i właściwości alergizujace. Mleko krowie zawiera ponad dwukrotnie więcej białka niż mleko kobiece i ponad trzykrotnie więcej wapnia oraz fosforu. Powoduje to także nadmierne obciążenie układu wydalniczego dziecka produktami przemiany bialek i solami mineralnymi. Niska zawartość laktozy utrudnia wchłanianie wapnia, a niewielka ilość nienasyconych kwasow tłuszczowych (NNKT) powoduje m. in. niedostateczny przyrost masy ciała, zwiększoną podatność na infekcje, słaby rozwoj ukladu nerwowego, zaburzenia układu wydalniczego.
Na kwasowość mleka świeżego składaja się przede wszystkim wolne grupy karboksylowe kazeiny, a poza tym kwaśne sole mleka takie jak fosforany, cytryniany, dwuwęglany; te ostatnie są czynnikiem mocno buforujacym mleko. Na kwasowość mleka wpływają: rasa krów, sposób żywienia, okres laktacji oraz stany chorobowe krów (na ogól spadek kwasowości). Fermentacja mlekowa laktozy powoduje wzrost kwasowości. Zawarte w mleku sole mocnych zasad oraz słabych kwasów (wodorofosforany, cytryniany oraz węglany) i amfoteryczne białka tworza kompleksowy roztwór buforowy. Pojemność buforowa (buforowość) mleka, wyrażająca się ilościa kwasu potrzebnego do zmiany pH o jednostkę, może być rożna w różnorodnych zakresach pH. Buforowość świeżego mleka może być znaczna, dzięki temu nie następują znaczne zmiany pH oraz destabilizacja układu koloidalnego białek w początkowej fazie kwaśnienia mleka. Mleko o odczynie zasadowym posiada niską buforość oraz zatem już niewielki dodatek ługu powoduje silne zmiany pH (ma to także znaczenie podczas oznaczania kwasowosci miarczkowej). Pojemnosć buforowa mleka zalezuy o zawartosci suchej masy beztluszczowej. Mleko o niższej zawartości suchej masy beztłuszczowej szybciej sie ukwasza (niższa buforowość) niz mleko o wyższej zawartości suchej masy beztłuszczowej. Stany zapalne wymienia są powodem spadku wydajności mlecznej krów, jak oraz pogarszania jakości mleka (Sender oraz in. 1996, Sawa oraz Piwczyński 2002). Mleko pochodzace od krów chorych na mastitis, z pominięciem niekorzystnych zmian w obrazie mikrobiologicznym, wykazuje rownież znaczne odchylenia od normy pod względem skladu chemicznego, jak oraz właściwości fizykochemicznych, co w konsekwencji prowadzi do spadku jego wartości odżywczej oraz technologicznej. Jak podaje Kroll in. mleko takie wykazuje obniżoną stabilność termiczną, co niekiedy wyklucza przeprowadzenie jego pasteryzacji czy może sterylizacji, jak również posiada obniżoną zdolność do krzepnięcia pod wplywem podpuszczki. Jednym z zasadniczych kryteriów diagnostycznych stanu zdrowia wymienia może być liczba komorek somatycznych w mleku krow, zwiększajaca się pod wpływem zapalenia gruczolu mlekowego. W mleku mastitisowym wzrasta liczba komorek somatycznych, liczba chlorocukrowa, kwasowość czynna pH i wskaźnik buforowości. Pamietajmy, że w mleku może być dużo witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, ktore bez jego obecności nie zostaną wykorzystane. Mleko krowie wykazuje gęstość w granicach od 1,013-do 1,042, zwykle nie mniej jednak wahania są mniejsze: 1,029-1,033. Gęstość mleka ustala się dopiero po kilku godzinach (3-6 godz.) o wydojenia, stabilizacji sprzyja niższa temperatura przechowywania. Zmiany gęstości są spowodowane zmianami w układzie fizykochemicznym mleka. To, że zwiększymy ilość wapnia wprowadzanego do organizmu wraz z pożywieniem nie oznacza, że wiecej wchłonie się jego do organizmu (przypomnij sobie odpowiednie wiadomości na temat wapnia oraz jego bioprzyswajalności). Badania Wydziału Pediatrii Uniwersytetu Stanowego w Nowym Jorku dowodzą, że dla niemowląt szkodliwe może być każde mleko z wyjątkiem mleka matki, a dla czlowieka, który może być w stanie przyjmować pożywienie stałe, szkodliwe może być każde mleko. Żaden ssak na świecie, oprócz człowieka, kiedy stanie się dorosłym osobnikiem nie spożywa mleka. Krowie mleko może być bogate w kazeinę. Cielakom kazeina może być potrzebna do prawidlowego rozwoju rogów oraz kopyt (uklad trawienny cielakow wytwarza reninę oraz został przystosowany do trawienia kazeiny). Dla zwyklego czlowieka może być ona szkodliwa. Produkuje w organizmie ludzkim molekułe homocysteinę, której obecność powoduje blokowanie żył oraz tętnic i osłabienie tkanki łącznej, a poza tym klejenie kamieni żólciowych.Jaka może być podstawowa rożnica pomiędzy mlekiem krowim oraz kobiecym? To także zawartość kazeiny, która w krowim mleku może być trzykrotnie większa niż w ludzkim. Może być to także gęsta, lepka substancja, ktora sprzyja formowaniu się potężnego kośćca cielęcia. Cielak pije mleko jedynie do 6 miesięcy. Człek nie posiada ani kopyt, ani rogów, i dlatego również żywieniowe normy białka są zawyżone. Człek potrzebuje mniej białka, ponieważ pewien gatunek bakterii, znajdujący się w jelicie grubym, posiada zdolność syntetyzowania białka z węglowodanów, ktorych dostarczamy spożywając produkty roślinne. Badania wplywu warunków życia oraz pracy na ludzkie zdrowie wskazują, że mieszkańcy Europy, Ameryki Północnej oraz Oceanii (wpływ Ameryki!) zużywają ponad 900 g wapnia dziennie, z czego 70-90% pochodzi z mleka oraz jego przetworów. Gęstość mleka może być wypadkową gestości oraz zawartości wszystkich jego skladników, których przecietne wartości w temp. 20°C (w stosunku do do wody o temp. 20°C (w stosunku do wody o temperaturze 4°C) wynoszą: woda-0,9998, tluszcz-0,931, białka-1,451, laktoza- 1,545 oraz sole-3,000, i dlatego gestosć mleka może być wyższa od 1,000 laczna zawartość składnioków o gęstosci znacznie większej od wody ponad 2-krotnie przewyzsza zawartość tłuszczu- składnika o mniejszej gestości niż woda). Czas krzepnięcia podpuszczkowego w mleku krów zdrowych wynosi 1,8 min., w mleku krów chorych wzrasta oraz tak z chroniczną forma schorzenia wynosi 4,8, a w mleku od krów z ostrą formą schorzenia nie krzepnie w ogóle. Liczba komórek somatycznych może być najpowszechniejszym stosowanym wskaźnikiem oceny jakości higienicznej mleka. W skład komórek somatycznych wchodzą: granulocyty, makrofagi, limfocyty oraz komórki nabłonkowe. Podwyższona liczba komorek somatycznych powoduje pogarszanie wartości technologicznej mleka jako surowca do przetworstwa. W mleku mastitisowym wartość pH mleka może być podwyższona, która w stanach ostrych może przekroczyć 7 a obniżona może być termostabilność mleka, kwasowość miareczkowa z ok. 7º SH do 6º SH. Podwyższona może być też wartość katalazy. Znaczne obniżenie jakości mleka pod względem sanitarno higienicznym powoduja drobnoustroje występujące w gruczole mlekowym. Gorszą jakość mleka pod względem mikrobiologicznym powodują drobnoustroje znajdujace się w pozornie nie zakażonym wymieniu. Jakość mleka od krów z mastitis obniża się wskutek niskiej zawartości witamin, zwłaszcza witaminy A. Mieszkańcy Japonii, Indii, Chile, Turcji zużywają zaledwie 300-350 g wapnia na dobe, przy czym mleko stanowi 10-30% składu ich menu. Pozostała sekcja stanowią, ziarna, orzechy, ryby, owoce, warzywa. Okazuje się pomimo to, że stopień przyswajania wapnia u owych narodowości może być znacznie wyższy. W naszym organiźmie niesrawiona kazeina wręcz „klei” kamienie w nerkach, naczynia krwionośne, powoduje powstawanie guzów w nogach, deformację palców rąk, a odmienne niestrawione skladniki mleka osiadają w tkankach oraz ściegnach pod postacią śluzu. W żołądku niemowlęcia z kazeiny też tworza się grube, twarde, ubite grudki, ktore są trudne do strawienia. Jej ubocznymi produktami trawienia może być gęsty śluz, ktory gromadzi się w jelitach, które są zablokowane oraz mają utrudnioną absorpcje substancji odżywczych. Mleko krowie może być jednym z najbardziej śluzotwórczych pokarmów. Jego duże stężenie powoduje zaczopowanie oraz podrażnienie ukladu oddechowego, gromadzi się w całym ciele oraz stanowi potężne obciażenie dla układu wydalniczego. Dr Norman Walker, liczący sobie 109 lat oraz prowadzący badania od 50 lat uważa, że kazeina może być głównym czynnikiem chorobotwórczym tarczycy. System pokarmowy zwyklego człowieka może być zbudowany w ów sposob, że krowie mleko, ktore dostaje się do żołądka, pod wplywem kwaśnych soków żołądkowych, ścina się oraz tworzy coś tam na ksztalkt twarogu oblepiającego cząstki innego pokarmu znajdującego sie w żoładku.Mleko owszem zawiera dużo wapnia. Nie mniej jednak o dużo więcej wapnia znajduje się w orzechach, kapuście, marchwi czy może burakach. Wapń może być tamże w idealnej proporcji z innymi minerałami i w formie o dużo łatwiej przyswajalnej poprzez ludzki organizm.
Wapń może być wchłaniany jedynie z produktów, które mają odpowiednia proporcję wapnia do fosforu. By wapń mógł zostać przyswojony poprzez ludzki organizm jego stosunek do fosforu powinien wynosić ok. 2:1 albo więcej. Na przyklad w kobiecym mleku stosunek ów wynosi 1,83 : 1, a zatem niemal idealny.Specjalista do spraw żywienia, znawca diet – H. Shelton pisal: Mleko krowie może być źródłem powstawania śluzu w organizmie zwykłego człowieka od okresu niemowlectwa do głębokiej starości. Nadmiar serów, twarogow, mleka – to także nadmiar białka, ktore przy niedoborach witaminy C gnije, zatruwa oraz zakwasza organizm. ów broni się przy pomocy układów buforowych, a po wyczerpaniu ich pojemności „ściaga” wapń z nasze kości oraz zębów. Czyż to także nie może być paradoks? W ów sposób mleko oraz jego przetwory przyczyniaja się do powstawania osteoporozy. Gęstość mleka, w którym tluszcz może być w stanie zestalonym) np. mleko mocno schłodzoneprzez kilka-kilkanaście godzin), może być około 0,6-0,8° Ld wyższa od mleka zawierającego tłuszcz w stanie ciekłym. W celu uniknięcia możliwych z tego powodu błędów zalecane może być krótkotrwale (1-2 min.) ogrzanie mleka do około 40°C oraz następnie schłodzenie do tempertury pomiaru gestosci (20° albo 15°C). Rozwodnienie mleka wywołuje proporcjonalny spoadek jego gęstości odsetka tluszczu oraz suchej masy beztłuszczowej. Nie mniej jednak znaczniejsze odtłuszczenie mleka z jednoczesnym jego lekkim rozwodnieniem może nie zmienić gęstości pomimo silnego spadku zawartości tłuszczu, a lekkiego obniżenia odsetka suchej masy beztłuszczowej. Nadmiar produktów mlecznych w jadłospisie, to także nadmiar białka oraz nadmiar nieorganicznego wapnia. Te nadmiary wywołują zaburzenia w pracy wielu narzadów oraz trudności z przyswajaniem wielu substancji niezbędnych do prawidłowej pracy organizmu. Do tego dochodzi, że nadmiar wapnia w pożywieniu – to także niedobor wapnia w organizmie. Od wielu lat światowe spoleczeństwo może być bombardowane nieustanną propaganda na temat zbawiennego wpływu krowiego mleka na ludzki organizm. Zrobiono z niego niemal eliksir życia, bez którego nie może być możliwa normalna egzystencja. Tymczasem okazuje się, że rzeczywistość może być całkowicie inna niż ta, którą jesteśmy bez przerwy karmieni.Badania Wydziału Pediatrii Uniwersytetu Stanowego w Nowym Jorku dowodza, że dla niemowląt szkodliwe może być każde mleko z wyjątkiem mleka matki, a dla człowieka, który może być w stanie przyjmować pożywienie stale, szkodliwe może być każde mleko. Udowodniono naukowo, że koty, ktore karmione są krowim mlekiem żyją o połowę krocej niż te, które nie były nim karmione w ogóle. Koty karmione krowim mlekiem zapadały na „ludzkie” choroby: artretyzm, łysienie, utrata zębów, marskość wątroby, dolegliwości degeneracyjne mózgu oraz rdzenia kręgowego. Jeśli jesteś lekarzem albo dietetykiem specjalizującym się w mleku, tekst ów wyda ci się niemal herezją. Niestety, z biegiem lat kolejne pokolenia lekarzy same staly się ofiarą kampanii mlecznej zapoczatkowanej dużo lat temu poprzez ich poprzednikow, a prawda zginęła w mrokach historii medycyny.
Ciekawostka. W temperaturze powyżej 50°C na powierzchni mleka tworzy sie blonka, tzw. kożuszek. Po usunięciu jednego kożuszka zbiera się drugi oraz w ów sposób mleko może wytworzyć parę takich blonek. W sklad kożuszka wchodzi średnio 48,45% wody, 41,43% tłuszczu, 4,71% kazeiny, 3,34% laktozy i 0,69 % zasadowych fosforanów wapnia. Parę uwag na koniec. Podstawowa różnica pomiedzy mlekiem krowim może być w jego składzie chemicznym. Przede wszystkim krowie mleko może być bogate w kazeinę. Żaden żyjący na wolności ssak na świecie (oprócz człowieka), będąc dorosłym osobnikiem nie spożywa mleka. Tak urządziła to także natura… System pokarmowy zwykłego człowieka zbudowany może być inaczej niż krowy. Krowie mleko, dostając sie do żołądka czlowieka, pod wplywem kwaśnych soków żołądkowych, ścina się, tworząc substancje przypominająca twaróg. ów „twaróg” oblepia czasami odmienne pokarmy znajdujące się w żołądku. Dopóki ściete mleko nie ulegnie strawieniu, proces trawienny innego pokarmu nie rozpocznie sie. Zjawisko to także często powtarzające sie, może spowodować zaburzenia w funkcjonowaniu układu pokarmowego. Stąd pytanie: po co zamieniać swój organizm w „fabrykę-przetwórnię” mleka oraz kwaśnych produktów mlecznych, tracąc przy tym dużo cennej energii na proces trawienia?” Z drugiej strony nie należy przesadzać. Podstawowy kłopot związanym z krowim mlekiem wynika z faktu, iż nie może być ono bogatym źródłem żelaza, które może być szczególnie potrzebne do zdrowego rozwoju dziecka po 6 miesiącu życia. To także jesteśmy w stanie w tym momencie wyczerpuje się zapas tego pierwiastka, ktory maluch zgromadzil wciąż jeszcze w okresie przed porodem, i dlatego należy uzupełniać niedobory żelaza wraz z podawanym dziecku pokarmem. W przeciwnym razie istnieje ryzyko rozwinięcia niedokrwistości. Ponadto, niektórzy specjaliści twierdzą, że podawanie mleka krowiego dziecku mlodszemu niż 9 miesięcy, może powodować krwawienia jelitowe. Od innych ekspertów słyszymy z kolei, że spożywanie jego poprzez niemowlę może zwiększyć prawdopodobieństwo nadciśnienia tętniczego i otyłości w późniejszym życiu.